Il Duce
- Louis Andriessen

Utwór pierwotnie nosił tytuł Prix Italia. W 1973 roku otrzymałem zamówienie od Holenderskiego Radia i Telewizji na utwór, który miał być zgłoszony do Prix Italia. Wróciłem właśnie z Włoch, gdzie w sklepach płytowych widziałem wydania pieśni faszystowskich i przemówień Mussoliniego. MSI stała się największą neofaszystowską partią w Europie (ach, to wspaniałe Prix Italia!), co w połączeniu z faktem, iż w latach 30. faszyści jako pierwsi systematycznie sięgali po radio jako medium polityczne, skłoniło mnie do skomponowania Prix Italia. 

Wstęp do utworu oparty jest na fragmencie przemówienia radiowego, wygłoszonego przez Mussoliniego w Turynie w 1935 roku: „W tej chwili dwadzieścia milionów Włochów zebrało się na placach, jak Italia długa i szeroka. To największa demonstracja w historii ludzkości. Dwadzieścia milionów! Wszyscy z tym samym zapałem w sercu, z tą samą myślą, z tym samym życzeniem. Zgromadzenie to oznacza, że tożsamość Włoch i Faszyzmu stała się doskonała, absolutna i niezmienna”. Następnie utwór rozpoczyna się od zapętlenia tego zdania, z lekko skróconymi pauzami pomiędzy słowami, tak charakterystycznymi dla faszystowskich oracji. Czas trwania pętli to 23,6 sekundy – dwukrotnie dłuższy niż ostatnie zdanie. W tym miejscu kończy się nagranie ze źródła zewnętrznego, a obwód zostaje zamknięty. Od tej chwili na taśmę nagrywane jest sprzężenie zwrotne pętli. Głos staje się coraz mniej rozpoznawalny, ponieważ nakładany jest w kolejnych warstwach na swój własny oryginał. Przy pomocy obwodu elektrycznego, głos Mussoliniego sam siebie unicestwia. Przez pierwszych dziesięć minut nie pojawiają żadne dane zewnętrzne; w pewnej chwili dźwięk ze sprzężenia zwrotnego staje się całkowicie zniekształcony. Następuje koda – cytat. Z punktu widzenia psychologicznego pomiędzy kodą, odczuwaną jako „uwalniająca”, a procesem elektrycznym, który następuje przed nią, istnieje drastyczna różnica. Jednak koda ta również ma coś wspólnego z Mussolinim – aspekt polityczny. Wszakże Richard Strauss został w 1933 roku pierwszym prezesem Reichsmusikkamer (Izby Muzyki Rzeszy). Zaś Nietzsche, autor Tako rzecze Zaratustra, jest podobnie jak Strauss klasycznym przykładem artysty wyzyskiwanego przez faszyzm. Pewni artyści poddają się jednak takim nadużyciom łatwiej od innych. 

W 1975 roku, Hans Hulscher dokonał telewizyjnej adaptacji mojego utworu na potrzeby Holenderskiego Radia i Telewizji. Od tej pory film i taśma noszą po Mussolinim tytuł Il Duce. Ostatecznie utwór nie został zgłoszony do Prix Italia. 

Louis Andriessen 

Utwór został wyprodukowany w studiu elektronicznym Konserwatorium Królewskiego w Hadze przy współpracy Giliusa van Bergeijka.