Kurtág, György

ur. w 1926 w Lugos (obecnie Lugoj, Rumunia). Od 14. roku życia pobierał lekcje gry na fortepianie u Magdy Kardos oraz kompozycji u Maxa Eisikovitsa w Timișoarze. W 1946 rozpoczął studia w Akademii Muzycznej w Budapeszcie, gdzie studiował kompozycję pod kierunkiem Sándora Veressa i Ferenca Farkása, fortepian u Pála Kadosy i kameralistykę u Leó Weinera. W latach 1957–58 uczęszczał na kursy prowadzone przez Messiaena i Milhauda oraz pracował z psycholożką Marianne Stein. Pod wpływem tych doświadczeń zredefiniował swoją koncepcję kompozycji, a pierwszy utwór napisany po powrocie do Budapesztu, Kwartet smyczkowy, oznaczył jako op. 1. 

W latach 1958–63 pracował w Średniej Szkole Muzycznej w Budapeszcie, 1960–68 był korepetytorem w budapeszteńskiej Filharmonii Narodowej. Od 1967 pełnił funkcję asystenta Pála Kadosy w Akademii Muzycznej, a rok później został samodzielnym wykładowcą kameralistyki. Posadę tę zachował do emerytury w roku 1986, kontynuując wszakże pracę dydaktyczną aż do 1993 r. Jego międzynarodowa kariera rozpoczęła się w 1981 od paryskiej premiery Posłanija pokojnoj R. W. Trusowoj na sopran i zespół kameralny, utworu zamówionego przez Ensemble intercontemporain. 

Jest laureatem wielu nagród, m.in. Nagrody im. Kossutha w 1973 i 1996, Nagrody im. Béli Bartóka i Ditty Pásztory w 1984, Nagrody Fundacji Ernsta von Siemensa w 2006. W 1985 otrzymał od rządu francuskiego tytuł Offcier dans l’Ordre des Arts et des Lettres. Jest członkiem Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium i Akademii Sztuk w Berlinie. W latach 1993–95 był kompozytorem rezydentem przy orkiestrze Filharmonii Berlińskiej, w sezonie 1995/1996 – kompozytorem rezydentem Künstlerhaus w Wiedniu. W tym samym charakterze pracował też m.in. w Paryżu na zaproszenie Ensemble intercontemporain, Cité de la Musique i Festival d’Automne. 

Jest laureatem prestiżowej Grawemeyer Award (2006) w kategorii kompozycji, za utwór ...concertante...

Od 2002 mieszka we Francji, niedaleko Bordeaux. 

Wybrane utwory: Kwartet smyczkowy op. 1 (1959), Kwintet dęty op. 2 (1959), 8 utworów na fortepian op. 3 (1960), 8 duetów na skrzypce i cymbały op. 4 (1961), Znaki na altówkę op. 5 (1961, również wersje na inne instrumenty smyczkowe, duety i tria), Five Merrycate na gitarę op. 6 (1962), Sentencje Pétera Bornemiszy, koncert na sopran i fortepian op. 7c (1963‒68), Wspomnienie zimowego wieczoru, cztery fragmenty na sopran, skrzypce i cymbały op. 8 (1969), 4 Capriccios na sopran i zespół kameralny op. 9 (1969‒70), 24 antyfony na orkiestrę op. 10 (1970‒71), 4 pieśni na bas i zespół instrumentalny do słów Jánosa Pilinszkyego op. 11 (1973‒75), Sz. K. – szum wspomnień, siedem pieśni na sopran i skrzypce do słów Dezső Tandoriego op. 12 (1974‒75), Odpryski na cymbały/fortepian op. 6a–b (1973–78), Hommage à András Mihály, 12 mikroludiów na kwartet smyczkowy op. 13 (1977‒78), Drobny szkopuł na piccolo, puzon i gitarę op. 15b (1978), Herdecker Eurhythmie na flet, skrzypce, lirę tenorową i recytatora op. 14 (1979), Omaggio a Luigi Nono do tekstów Anny Achmatowej i Rimmy Dalos op. 16 (1979), Posłanija pokojnoj R. W. Trusowoj na sopran i zespół kameralny do słów Rimmy Dalos op. 17 (1976–80), Koncert na fortepian i orkiestrę op. 21 (1980), Bagatele na flet, kontrabas i fortepian op. 14d (1981), Sceny z powieści na sopran, skrzypce, kontrabas i cymbały do słów Rimmy Dalos op. 19 (1981–82), Fragmenty do słów Attili Józsefa na sopran op. 20 (1981–82), Siedem pieśni na sopran i cymbały op. 22 (1981), Ka a-Fragmente na sopran i skrzypce op. 24 (1985–86), Trzy stare napisy na głos i fortepian op. 25 (1986), Requiem dla przyjaciela na sopran i fortepian do tekstów Rimmy Dalos op. 26 (1986–87), ...quasi una fantasia... na fortepian i zespół kameralny op. 27 nr 1 (1987–88), Offcium breve na kwartet smyczkowy op. 28 (1988–89), Z Hölderlina... (Fragment) na tenor i fortepian op. 29 (1988–89), Odpowiedź na pytanie bez odpowiedzi (Ligatura dla Frances-Marie Uitti) na wiolonczelę, dwoje skrzypiec i czelestę op. 31b (1989), Znaki, gry i wiadomości na wiolonczelę/altówkę/ skrzypce solo (od 1989), Hommage à R. Sch. na klarnet, altówkę i fortepian op. 15d (1990), Koncert podwójny na fortepian, wiolonczelę i dwa zespoły kameralne op. 27 nr 2 (1989–90), Samuel Beckett: What is the Word na kontralt recytujący, głosy i zespół kameralny op. 30b (1991), Aus der Ferne na kwartet smyczkowy (1991), Curriculum vitae na dwa rożki basetowe i dwa fortepiany op. 32 (1992), Pieśni rozpaczy i smutku na chór i zespół instrumentalny do słów poetów rosyjskich (1980–94), Un brin de bruyère à Witold na fortepian lub cymbały (1994), Stela op. 33 na wielką orkiestrę (1994), Messages na chór i orkiestrę op. 34 (1991–96), Hölderlin-Gesänge (Zeszyt I) na baryton i instrumenty op. 35a (1993–97), 4 Capriccios op. 9 na sopran i zespół (1970–97), Fragmenty z notatników Georga Christopha Lichtenberga na sopran i instrumenty op. 37 (1996), ...pas à pas – nulle part... na baryton i instrumenty do tekstów Samuela Becketta op. 36 (1993–98), Aus der Ferne No. 5 na kwartet smyczkowy (1999), ...concertante...na skrzypce, altówkę i orkiestrę op. 42 (2003), Hipartita na skrzypce op. 43 (2000–04), Sinfonia breve per archi – Fried Márta emlékére na małą orkiestrę smyczkową (2004), Six moments musicaux na kwartet smyczkowy op. 44 (1999–2005), Hommage à Jacob Obrecht na kwartet smyczkowy (2004–05), Colindă – Baladă na tenor, dwa chóry mieszane i zespół (2000–07), Triptic na dwoje skrzypiec op. 45 (2007), The ligatura of Bálint Varga na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2007), Cztery pieśni do poematów Anny Achmatowej op. 41 na sopran i zespół kameralny (1997–2008), New Messages na orkiestrę op. 34a (1998–2008), Játékok (Gry) na różne instrumenty (1973–2010), Brefs messages na zespół instrumentalny op. 47 (2011).