Feiler, Dror

Kompozytor o krwawiących oczach, twórca intifadycznych i wybuchowych skowytów z głębi płuc. Muzyczny dewastator, saksofonista i aktywista polityczny. Urodzony w 1951 w Tel Awiwie, od roku 1973 mieszka w Szwecji. Gra na wielu odmianach saksofonu: sopranino, sopranowym, altowym, tenorowym i kontrabasowym, a także na klarnecie B, basethornie, klarnecie kontrabasowym. Obsługuje skomputeryzowane systemy dźwiękowe. Obdarzony mocnym poczuciem misji do spełnienia Dror Feiler jest jednym z czołowych szwedzkich muzyków komponujących i improwizujących. Uznanie dla jego dokonań wzrosło znacznie w ostatnich latach, jego utwory zamawiały i prezentowały czołowe europejskie orkiestry, zespoły i festiwale (Stockholm New Music, Donaueschinger Musiktage, Huddersfield Festival, Wien Modern, Tectonics Festival). Dror Feiler występował i nagrywał solo, z zespołami i z orkiestrami w Szwecji, Rosji, Jugosławii, Serbii, Bośni, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Danii, Finlandii, na Białorusi, Litwie, Łotwie, w Austrii, Szwajcarii, we Francji, w Izraelu, Palestynie, Holandii, na Węgrzech, w Norwegii, Niemczech, Francji, Japonii, Kolumbii, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Argentynie. Komponował dla Ensemble Modern, Klangforum Wien, orkiestry Hessischer Rundfunk, Orkiestry Symfonicznej Radia Bawarskiego, BBC Scottish Symphony Orchestra, Neo, Krommata Percussion Ensemble, Kwartludium, ensemble ascolta, Contrechamps, Ensemble New Music Tallin, Vertixsonora. 

Komentując swą twórczość, Feiler podkreśla chęć tworzenia muzyki dotyczącej świata: „Zawsze pragnę zająć się palącymi kwestiami życia, jak w utworach Beat the White the Red Wedge (rewolucja), Schlafbrand (druga wojna światowa), Let the Millionaires go Naked (zemsta biednych), Intifadai Halat Hisar (konflikt izraelsko-palestyński), Tikkun Olam (zmienianie świata). Kiedy komponuję lub gram, nie szukam piękna, lecz prawdy”. Często tworzy obrazy walki (fortissimo, o długim czasie trwania), choć o utworze Maavak (Walka) mówi, że nie opisuje walki, lecz „sam jest walką”. Od 1970 Dror Feiler uczestniczy w solidarnościowych działaniach w kontekście konfliktu izraelsko-palestyńskiego (był m.in. jednym z inicjatorów „Statku do Gazy – Szwecja” i jest rzecznikiem tej organizacji), a od połowy lat 90. również w akcjach solidarnościowych dotyczących Kolumbii. 

Dror Feiler jest wiceprzewodniczącym Związku Szwedzkich Kompozytorów, dyrektorem zarządu centrum Svensk Musik, zalożycielem (1976) grupy improwizatorskiej Lokomotiv Konkret, założycielem (1983) i kierownikiem artystycznym The Too Much Too Soon Orchestra. 

Wybrane utwory(od 2003): Hafuga na elektryczną gitarę, flet piccolo, saksofon sopranino i elektronikę (2003), The return of the real II i III na instrumenty dęte drewniane i elektronikę (2003), P.O.P na skrzypce, flet, wiolonczelę i fortepian (2003), Afra de Araa na organy kościelne, saksofony i elektronikę (2003), Point-Blank na orkiestrę kameralną, trzech solistów i elektronikę (2003), Un hombre pasa con un pan al hombro na cztery głosy męskie i elektronikę (2004), Salutation Angelico na flet piccolo i elektronikę (2005), Delectatio Morosa na flet, akordeon, gitarę elektryczną i elektronikę (2005), Stormo I–III na orkiestrę kameralną i elektronikę (2005), Ousia na elektryczny bas i elektronikę (2005), 8:46 na dwie gitary, flet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2005), No Flow na saksofon altowy, kontrabas i elektronikę (2006), Avenir! Avenir! na flet, flet prosty, elektryczną wiolonczelę, gitarę elektryczną i perkusję (2006), Halat Hisar na flet basowy, fortepian preparowany i orkiestrę symfoniczną (2006), Müll dla dwóch śpiewaków z live electronics i orkiestrą kameralną (2008), Music is Castrated Noise dla ośmiu muzyków (2008), Basura na maszerujący zespół (2008), Operapantomim 404 na sześć instrumentów dętych blaszanych, dwóch perkusistów, sopran i elektronikę (2012), Questions and Stones na flet i elektronikę (2013), Poïesis na zespół kameralny (2014), Hypokeimenon na zespół kameralny (2015), Music is Castrated Noise X dla czterech muzyków i na elektronikę (2016), The No Flow dla 17 muzyków (2016), 32 ̊ 43’ Nord 33 ̊ 31’ Ost na siedem instrumentów (2016), The flickering sound of the signifier na orkiestrę kameralną (2017), Mattarra na skrzypce i fortepian (2017), Lamentna zespół kameralny (2017), Engführung na saksofon sopranino i elektronikę (2017), Goethe im Schlachthof na zespół kameralny i elektronikę (2017), Tikkun Olam na orkiestrę (2017–18).