Schaeffer, Bogusław

ur. 1929 we Lwowie, kompozytor, muzykolog, dramatopisarz, grafik i pedagog. W latach 1949-53 studiował kompozycję u Artura Malawskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie oraz muzykologię pod kierunkiem Zdzisława Jachimeckiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Edukację muzyczną uzupełniał w 1959 u Luigiego Nona.

Od 1963 do 1998 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie (w 1989 otrzymał tytuł profesora). W 1965 podjął współpracę ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie, gdzie powstały jego kompozycje elektroniczne. W latach 1986-2002 wykładał kompozycję w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst ,,Mozarteum" w Salzburgu. Prowadził także kursy z zakresu współczesnej kompozycji, m.in. w Toruniu, Warszawie, Krakowie, Salzburgu, Karlsruhe, Middelburgu, Yorku, Utrechcie i Schwazu. Wykształcił blisko 160 uczniów różnych narodowości. W latach 1956-92 pisał książki (m.in. Nowa muzyka. Problemy współczesnej techniki kompozytorskiej, Klasycy dodekafonii, Wstęp do kompozycji, Leksykon kompozytorów XX wieku, Kompozytorzy XX wieku), eseje, artykuły z zakresu muzyki współczesnej, studia i prace z zakresu filozofiii. W latach 60. i 70. tworzył grafiki w różnym stopniu związane z muzyką, które wystawiane były w galeriach sztuki w Europie i Stanach Zjednoczonych. W 1990 założył w Salzburgu własne wydawnictwo - Collsch Edition.

Jest autorem ponad 530 kompozycji. Jego utwory były siedmiokrotnie wykonywane podczas Światowych Dni Muzyki Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Uprawia wszystkie gatunki muzyki - od symfonicznej i kameralnej po religijną, jazzową i elektroniczną. Od 1955 zajmuje się także dramatopisarstwem. Napisał ponad 40 sztuk teatralnych (kilka z nich wyreżyserował), wielokrotnie wystawianych w Polsce i za granicą i przetłumaczonych na 17 języków.

W 1963 r. dla założonej przez Adama Kaczyńskiego grupy MW2 (Młodzi Wykonawcy Muzyki Współczesnej) kompozytor stworzył pierwszy w Polsce utwór reprezentujący gatunek teatru instrumentalnego, zatytułowany TIS MW2. Na przełomie lat 70. i 80. za sprawą Jana Peszka, Jana Frycza oraz Mikołaja i Andrzeja Grabowskich odbyła się premiera sławnego Kwartetu dla czterech aktorów.

Otrzymał m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1971, 1972, 1980, 2001), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1977), Nagrodę Miasta Krakowa (1977), Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1999). Ponadto został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972). Jest członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (od 2000) i Związku Kompozytorów Polskich (od 2003).

Wybrane utwory (od 2002): Model 27 na fortepian (2002), Koncert na saksofon, fortepian i orkiestrę (2002), XII Kwartet smyczkowy (2002), Nine Studies on Themes of Max Ernst na małą orkiestrę (2002), Model 28 na fortepian (2003), Study na wiolonczelę i fortepian (2003), Małe divertimento na saksofon i fortepian (2003), XIII Kwartet smyczkowy (2003), Model 29 na fortepian (2003), V Koncert fortepianowy z towarzyszeniem chóru 15 solistów wokalnych (2004), Koncert na altówkę i orkiestrę kameralną (2004), XIV Kwartet smyczkowy (2004), Kompozycja na gitarę i akordeon (2004), Sonata na wiolonczelę i fortepian (2005), Cztery miniatury na saksofon i fortepian (2005), BlueS VII (VI Koncert fortepianowy, 2005), Model 30 na fortepian (2005), OSCENOI na głos wokalny, fortepian, klarnet i zespół instrumentalny oraz media elektroakustyczne (2005), Fragment III dla dwóch aktorów, zespołu kameralnego i mediów elektronicznych (2005), Koncert na trąbkę i orkiestrę kameralną (2005), VII Koncert fortepianowy (2005), Kwartet na cztery altówki (2006), Koncert klarnetowy na klarnet basowy, klarnet i saksofon (jeden solista) oraz orkiestrę kameralną z udziałem mediów elektronicznych (2006), Model 31 na fortepian (2006), Koncert na puzon i orkiestrę kameralną (2006), Kwartet smyczkowy nr 16 (Avec une légèreté fantastique mais précise) (2006), Model 31 na fortepian (2006), Wielka Sonata na fortepian i media elektroniczne (2006), Koncert na marimbafon i orkiestrę kameralną (2006), V Koncert skrzypcowy na skrzypce i chór żeński (2006), II Koncert na wiolonczelę i orkiestrę kameralną (2006), Sonata na troje skrzypiec, wiolonczelę i fortepian (2006), Sekstet smyczkowy (2006), IX Symfonia (2008).

Wybrana twórczość teatralna: Webern (1955), TIS MW2, metamuzyczny audiowizualny spektakl dla aktora, mima, baleriny i pięciu muzyków (1962-63), Scenariusz dla nieistniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego (1963), Audiencja I-V (1964), Kwartet dla czterech aktorów (1966), Fragment I (1968), Scenariusz dla trzech aktorów (1970), Mroki (1980), Zorza (1982), Grzechy starości (1985), Kaczo (1987), Aktor (1990), Próby (1990), Seans (1990), Tutam (1991), Toast (1991), Rondo (1991), Odwet (1991), Razem (1992), Żniwo (1993), Awans (1993), Gdyby (1993), Denni (1993), Glosa (1993), Ranek (1993), Multi (1994), Fragment II (1995), Largo (1996), Demon teatru (1998), Alles (1998), Anons (1998), Farniente (dolce lavoro) (1998), Spacery po parku (1998), Inałt (1998), Sen i nie (1998), Przypadek (1999), DwaTe (2000), Skala (2001), Sceny miłosne (2003), Multimedialne Coś I (2004), Fragment III (2005), Multimedialne Coś (2007), Ostatnia sztuka (2014).