Knittel, Krzysztof

ur. w 1947 w Warszawie, tu ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina na wydziałach reżyserii dźwięku oraz kompozycji, dyrygentury i teorii muzyki (u Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza Kotońskiego). Od 1973 współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia. W 1978 pracował w e Center of the Creative and Performing Arts w Buffalo w Stanach Zjednoczonych.

Realizuje utwory komputerowe i elektroakustyczne, komponuje muzykę dla baletu, teatru, filmu, tworzy instalacje dźwiękowe, pisze utwory na orkiestrę, chóry, zespoły kameralne m.in.dla Filharmonii Narodowej, NOSPR, Orkiestry Kameralnej PR Amadeus, Sinfonii Varsovia, Polskiej Orkiestry Kameralnej, Cameraty Silesia oraz dla solistów - Olgi Pasiecznik (otrzymała nagrodę Orfeusza na Warszawskiej Jesieni za kreację w The Heartpiece - Double Opera, skomponowanej wspólnie przez Krzysztofa Knittla i Johna Kinga), Janusza Olejniczaka, Tomasza Stańki; w 1989 skomponował Histoire III na klawesyn i taśmę dla Elżbiety Chojnackiej, zmarłej w 2017 r. klawesynistki. Jako kompozytor i wykonawca swoich utworów koncertował w większości krajów europejskich, a także w Azji, Ameryce Północnej i Południowej (m.in. monograficzne koncerty w Brazylii, Czechach, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Rosji, na Węgrzech).

Jest współtwórcą Grupy Kompozytorskiej KEW (z Elżbietą Sikorą i Wojciechem Michniewskim, 1973-75), Cytula Tyfun da Bamba Orkiester (1981), Niezależnego Studia Muzyki Elektroakustycznej (1982-84), grupy Pociąg Towarowy (od 1986), European Improvisation Orchestra (1996-98), grup CH&K&K (z Markiem Chołoniewskim i Włodzimierzem Kiniorskim, od 1999) i Kawalerów Błotnych (od 2003).

W 1985 roku otrzymał nagrodę "Solidarności" w dziedzinie muzyki (za kwartet smyczkowy poświęcony księdzu Jerzemu Popiełuszce), w 1998 został nagrodzony przez Foundation for Contemporary Performance Arts w Nowym Jorku, w 2003 roku otrzymał Nagrodę im. Cypriana Norwida oraz Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 2005 - Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz złoty medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, w 2007 - odznakę "Zasłużony dla kultury polskiej". W latach 1995-98 był dyrektorem festiwalu Warszawska Jesień, a w latach 1999-2003 - prezesem Związku Kompozytorów Polskich. Wiceprezes Polskiej Rady Muzycznej (2000-05), od 2005 do 2017 przewodniczył tej radzie. Od 2006 roku prowadzi utworzony przez siebie międzynarodowy festiwal muzyki improwizowanej Ad Libitum. Jest profesorem na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.

Grał w zespołach free improvisation z takimi muzykami, jak Andrzej Bauer, Franziska Baumann, Je Beer, Ed Bogaard, Marek Chołoniewski, Tomek Chołoniewski, Axel Dörner, Uwe Dierksen, Uli Fusseneger, Tim Hodgkinson, Carl-Ludwig Hübsch, Pere Oliver Jørgens, John King, Włodzimierz Kiniorski, Martin Klapper, Jacek Kochan, Werner Kodytek, Jerzy Kornowicz, Alexey Kruglov, Ryszard Latecki, Mieczysław Litwiński, Albert Markos, Laszlo Melis, Marek Mietelski, Ernesto Molinari, David Moss, Victor Nubla, Uwe Oberg, Olga Pasiecznik, Zdzisław Piernik, Adam Pierończyk, Jan Pilch, Andrzej Przybielski, Kazimierz Pyzik, Andrey Smirnov, Tomasz Stańko, Raymond Strid, Tadeusz Sudnik, Birgit Ulher, Wojciech Waglewski, Marcus Weiss, Tadeusz Wielecki, Frank Wingold, Niels Winther, Yuriy Yaremchuk, Carlos Zingaro, Agata Zubel.

Wybrane utwory (od 2000): Z głębokości wołam do Ciebie, Panie..., psalmy na chór i dźwięki elektroniczne (2000), Spielverkehrte Reise na sopran, aktora i dźwięki elektroniczne (2000), Sonata da camera nr 8 na recytatora i live electronics (dla Andrzeja Chłopeckiego; 2000), Sonata da camera nr 9 na saksofon i live electronics (dla Włodzimierza Kiniorskiego; 2000), Sonata da camera nr 10 na theremin i live electronics (dla Andreya Smirnova; 2000), Komunikaty meteorologiczne, performans z Krzysztofem Zarębskim i Zofią Knittel (2000), El maale rahamim... na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (2001), Pieśni Norwidowe na sopran i fortepian (2001), Trio na dowolne instrumenty melodyczne (2001), Sonata da camera nr 11 na kontrabas i live electronics (dla Aleksandra Gabrysia; 2002), Negev II na głos, instrumenty perkusyjne, syntezator i sampler (2002), Der Zirkus ist gekommen na sopran, tancerkę, flet, wiolonczelę, fortepian, fortepian preparowany i dwa CD (2003), V2R Trio (Grand River Trio) na klarnet, skrzypce, fortepian i CD (2003), Dotykać węża od środka, instalacja dotykowo-dźwiękowa (2003), Live from CNN na głos, puzon, syntezator i taśmę (2003), Pamiętnik z Powstania Warszawskiego na pięciu aktorów, chór żeński, fortepian, wiolonczelę i orkiestrę symfoniczną (2004), Męka Pańska według świętego Mateusza na głosy solowe, chór mieszany, dwóch perkusistów, orkiestrę smyczkową i elektronikę (2004), Koncert na klawesyn i orkiestrę (2004), ...w przeciwną stronę... na czterokanałową taśmę (2004), Sonata da camera nr 12 na saksofon i syntezator (dla Marka Chołoniewskiego i Włodzimierza Kiniorskiego; 2004-05), Sonata da camera nr 13 i 14 na skrzypce, syntezator i sampler (dla Krzysztofa Bąkowskiego; 2004-05), Sonata da camera nr 15 na fortepian i syntezator (dla Jerzego Kornowicza; 2005), Vagante na solistów, orkiestrę i taśmę (2005), Sonata da camera nr 17 na organy (dla Ireny Wisełki; 2005), Fale elektroniczne (2005), społeczne/aspołeczne, performans oraz instalacja wideo (2005), Sonata da camera nr 16 na trzech aktorów i zespół instrumentalny (dla orkest de ereprijs; 2006), Sonata da camera nr 18 na klarnet, trąbkę i sampler (dla Michała Górczyńskiego i Bartosza Kowalskiego; 2006), Strzępy pamięci, muzyka komputerowa (2006), Toccata na orkiestrę symfoniczną (2007), Strzępy pamięci II na dwa fortepiany, dźwięki komputerowe i wideo (2007), Pory roku, instalacja (2008), tanie imitacje na flet, klarnet / klarnet basowy, fortepian, kwartet smyczkowy i komputer lub CD (2008), szkice dla dowolnych wykonawców, partytury graficzne (2007-10), Cimochowizna, partytura graficzna (2009), Chopin Air, instalacja (2010), QUB, instalacja - wspólnie z M. Chołoniewskim, M. Walczakiem i P. Sychem (2010), Spotkania (w dwóch niespełnionych aktach), muzyka baletowa (2011), O tym, czego nie ma na instrumenty elektroniczne i zespół kameralny (2012), free for windows na gitarę i komputer (2011), free for(m) macwin_1 na live electronics (2011), free for(m) macwin_2 na live electronics (2012), Partita 1 (Koori) na saksofony, orkiestrę symfoniczną i media elektroniczne (2012-13), Partita 2 (Inuit) na et, orkiestrę smyczkową i media elektroniczne (2013), AD-W2014 dla aktora, improwizujących solistów, orkiestry i chóru - utwór oparty na tekście Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ (2014), Sąd Ostateczny, opera (2015-17), Like A Stone, oratorium dla czterech improwizujących solistów i chóru (2017).