napisane dla Jubal Trio, ukończone zostały latem 1986 roku. W roku 1970, po skomponowaniu Ancient Voices of Children (ósmego utworu z serii moich kompozycji do słów Lorki, zainicjowanych w 1963 przez Night Music I) poczułem, że wyczerpałem już potencjał poezji Lorki jako katalizatora mojej muzyki. Skierowałem zatem swą uwagę na tradycyjne teksty łacińskie (m.in Lux Aeterna), a następnie poezję Walta Whitmana (Apparition) i Edgara Allana Poe (The Sleeper). Pozostało jednak jeszcze wiele wierszy Lorki, które miałem nadzieję wykorzystać muzycznie, jeśli powróci inspiracja. Wśród nich szczególnie mnie zaintrygowały Canciones para niños (Songs for Children / Piosenki dla dzieci), być może dlatego, że lekki i kapryśny charakter tych wierszyków kontrastował ostro z powagą poezji, której użyłem do wcześniejszych utworów. W ten sposób po szesnastoletniej przerwie znów zagłębiłem się w świat magicznej wyobraźni Lorki.
Siedem krótkich wierszy, które składają się na Canciones para niños, odzwierciedla wiele aspektów świata wyobraźni dziecięcej i różne nastroje: refleksyjność, zabawa, powaga i kpina, delikatna ironia albo po prostu radość. Na początkowym etapie szkicowania pieśni postanowiłem wykorzystać wszystkie cztery instrumenty z grupy fletów, tak żeby móc skojarzyć odpowiednią ich barwę z wewnętrznym charakterem każdego wiersza. Oczywiście zróżnicowane traktowanie głosu i harfy razem z czysto kompozytorskimi decyzjami odnośnie tempa, tematów, faktury etc., pomogło oddać pożądany nastrój.
Otwierająca cykl pieśń Señorita del albanico (Vivace, giocosamente; z udziałem fletu piccolo) utrzymana jest najczęściej w metrum pięciodzielnym. Odniesienie do świerszcza ilustrowane jest ćwierkającym motywem fletu piccolo. La tarde (Andantino quasi barcarola; z fletem C) jest delikatne i idylliczne. Canción can- tanda (Molto moderato, poco bizzaramente; z fletem altowym) skomponowane jest w bardzo kapryśnym stylu. Flet altowy personifikuje tu Lorcowskiego sępa. Centralna pieśń cyklu Caracola (Lento, languidamente; z fletem basowym) ewokuje odczucie bezczasowości i zadziwienia. Sopran szepcze początkowe i ostatnie wersy wiersza, w środkowej części używając Sprechstimmepołączonego z niezwykle barwnymi brzmieniami harfy. W ¡El lagarto está llorando!(Lentamente e lamentoso; z fletem altowym) śpiewaczka porusza się pomiędzy quasi-kadencyjnym stylem deklamacyjnym a artykulacyjnie zrytmizowanymi przebiegami mówionymi. Flet altowy bierze udział w ogólnym szlochaniu! Cancioncilla sevillana(Tempo di Habanera; scherzando, un poco buffo; z fletem C) parodiuje dobrze znany typ hiszpańskiej muzyki popularnej (i zawiera odniesienia do La Puerta del Vino Debussy’ego). Zamykająca cykl Silly Song (Prestissimo [i wymiennie:molto più lento]; z fletem piccolo) jest… po prostu głupiutką piosenką!
George Crumb
Federico Garcia Lorca Canciones para niños
1. La señorita del abanico
La señorita
del abanico
va por el puente
del fresco río.
Los caballeros
con sus levitas
miran el puente
sin barandillas.
La señorita
del abanico
y los volantes
busca marido.
Los caballeros
están casados,
con altas rubias
de idioma blanco.
Los grillos cantan
por el Oeste,
(la señorita
va por lo verde.)
Los grillos
cantan
bajo las flores,
(los caballeros
van por el Norte.)
2. La tarde
La tarde equivocada
se visitío de frío.
Detrás de los cristales,
turbios, todos los niños,
ven convertirse en pájaros
un árbol amarillo.
La tarde está tendida
a lo largo del río.
Y un rubor de manzana
tiembla en los tejadillos.
3. Canción cantada
En el gris,
el pájaro Griffón
se vestía de gris.
Y la niña Kikiriki
perdía su blancor
y forma allí.
Para entrar en el gris
me pinté de gris.
¡Y como relumbraba
en el gris!
4. Caracola
Me han traído una caracola.
Dentro le centa
un mar de mapa.
Mi corazón
se llena de agua,
con pececillos
de sombra y plata.
Me han traído una caracola.
5. ¡El lagarto está llorando!
El lagarto está llorando.
La lagarta está llorando.
El lagarto y la lagarta
con delantalitos blancos.
Han perdido sin querer
su anillo de desposados.
¡Ay, su anillito de plomo,
ay, su anillito de plomado!
Un cielo grande y sin gente
monta en su globo a los pájaros.
El sol, capitán redondo,
lleva un chaleco de raso.
¡Miradlos qué viejos son!
¡Qué viejos son lagartos!
¡Ay, cómo lloran y lloran,
¡ay!, ¡ay!, cómo están llorando!
6. Cancioncilla sevillana
Amanecía
en el naranjel.
Abejitas de oro
buscaban la miel.
¿Dónde estará
la miel?
Está en la flor azul,
Isabel.
En la flor,
del romero aquel.
(Sillita de oro
para el moro.
Silla de oropel
para su mujer.)
Amanecía
en el naranjel.
7. Canción tonta
Mamá.
Yo quiero ser de plata.
Hijo,
tendrás mucho frío.
Mamá.
Yo quiero ser de agua.
Hijo,
tendrás mucho frío.
Mamá.
Bórdame en tu almohada.
¡Eso sí!
¡Ahora mismo!
Federico Garcia Lorca Canciones para niños (Piosenki dla dzieci)
1. La señorita del abanico (Panienka z wachlarzem)
Panienka z wachlarzem
idzie po moście ponad zimną rzeką.
Panowie w swych kamizelkach
patrzą na mały most bez balustrad.
Panienka z wachlarzem
w powiewającej sukience szuka męża.
Panowie są już żonaci
z wysokimi blondynkami białego języka.
Świerszcze śpiewają o zachodzie.
(Panienka spaceruje pośród zieleni.)
Świerszcze śpiewają pod kwiatami.
(Panowie idą na północ.)
2. La tarde (Krajobraz)
Wieczór oszołomiony
chłodem się osłonił.
Wszystkie dzieci ujrzały
spoza szyb zamąconych
jak w ptaki się zmieniają
drzew złociste korony.
Już wieczór na spoczynek
wzdłuż rzeki się ułożył.
Drżącym rumieńcem jabłka
każdy daszek się płoni.
3. Canción cantada (Piosenka śpiewana)
W zimnej szarości
sęp płowy był ubrany na szaro.
I maleńka Kikiriki
utraciła biel i niewinność.
Aby wejść w zimną szarość
pomalowałem się na szaro
I jak rozbłysłem w zimnej szarości!
4. Caracola (Muszla)
Przynieśli mi muszlę.
Wewnątrz śpiewa morze z mapy.
Moje serce nadyma woda
Pełna rybek z cienia i srebra.
Przynieśli mi muszlę.
5. ¡El lagarto está llorando! (Jaszczurka płacze)
Pan jaszczurka płacze!
Pani jaszczurka płacze!
Pan jaszczurka i pani jaszczurka
z małymi białymi fartuszkami.
Zgubili niechcący swój ślubny pierścionek.
Ach, ich mały ołowiany pierścionek,
Ach, ich mały pierścionek z ołowiu!
Wielkie niebo bez ludzi
dźwiga płatki w swoim balonie.
Słońce, zaokrąglony kapitan,
jest ubrane w satynową kamizelkę.
Spójrz, jakie one są stare!
Jak stare są jaszczurki!
Och, jak one płaczą i płaczą.
Och, och! Jak one ciągle płaczą.
6. Cancioncilla sevillana (Piosenka z Sewilli)
Jutrzenka się budzi
w pomarańczowym gaju.
Małe złote pszczoły
szukają miodu.
Gdzie one znajdą miód?
On jest w błękitnym kwiatku,
Isabel.
W kwiatku
rozmarynu.
(Małe krzesło ze złota
dla Maura.
Krzesło z mosiądzu
dla jego żony.)
Jutrzenka się budzi
w pomarańczowym gaju.
7. Canción tonta (Głupia piosenka)
Mamo,
ja chciałbym być ze srebra.
Synu,
będzie ci bardzo zimno.
Mamo, ja chciałbym być wodą samą.
Synu,
będzie ci bardzo zimno.
Mamo, wyszyj mnie na twej pierzynie.
O tak!
W tej chwili!
Przekład: Marta Szoka (wiersze 1 oraz 3–6), Irena Kuran-Bogucka
(wiersz 2), w: F. Garcia Lorca, „Poezje“, Gdańsk 1982) i Jerzy Ficowski
(wiersz 7, w: „Mistrz Manole i inne przekłady“, Sejny 2004)
