Saariaho Kaija
ur. w Helsinkach w 1952, studiowała w Akademii im. Sibeliusa u Paavo Heininena, następnie w Musikhochschule we Fryburgu Bryzgowijskim u Briana Ferneyhough i Klausa Hubera (dyplom w 1983), uczestniczyła też w kursach darmstadzkich. W 1982 rozpoczęła nowy okres nauki i pracy w instytucie badawczym IRCAM w Paryżu. Od tego czasu mieszka w stolicy Francji. W ośrodku IRCAM poznała najnowsze możliwości zastosowania elektroniki jako narzędzia kompozytorskiego. Doświadczenia z komputerem, live electronics, taśmą wykorzystała na dużą skalę szczególnie w swych utworach orkiestrowych, przy kształtowaniu i powolnej transformacji gęstych mas brzmienia orkiestry. Poprzez IRCAM zbliżyła się także do kręgu francuskich spektralistów i opanowała technikę komputerowej analizy widma dźwięku.
W ostatnich latach skupia swe zainteresowania na teatrze muzycznym. W 2000 prapremiera L’Amour de loin podczas festiwalu w Salzburgu w reżyserii Petera Sellarsa (dzieło oparte na biografii trubadura z dwunastego wieku Jaufré Rudela) spotkała się z wielkim uznaniem i przyniosła kompozytorce nagrodę fundacji Grawemayer w Louisville. Kolejnym sukcesem Saariaho stała się premiera opery Adriana Mater, wystawionej także w inscenizacji Sellarsa na scenie Opéra Bastille w Paryżu w marcu 2006 r. Trzecie dzieło operowe kompozytorki, Emilie, miało swoją premierę w 2010 z udziałem Karity Mattili na scenach Lyonu i Amsterdamu.
Obok takich artystów teatru, jak Sellars i Malouff, kompozytorka stale współpracuje z Esą-Pekką Salonenem, flecistką Camillą Hoitenga, wiolonczelistą Anssi Karttunenem, sopranistką Dawn Upshaw, a ostatnio z pianistą Emmanuelem Axem. Jest laureatką licznych nagród, w tym Nordic Music Prize (2000), nagrody Académie Charles Cros (2000), szwedzkiej Rolf Shock Prize (2001), wspomnianej już Grawemayer Award (2003). W 2005 przyznano jej wysokie odznaczenie Finlandia Medal, Orderu Lwa Finlandii. W 2008 została uhonorowana tytułem kompozytora roku przez magazyn „Musical America”, w 2011 otrzy mała prestiżową duńską Nagrodę Muzyczną Léonie Sonning.
W a ż n i e j s z e u t w o r y (od 1995): Six Japanese Gardens na perkusję i elektronikę (1995), Graal Théâtre, koncert skrzypcowy (1995; wersja na skrzypce solo i orkiestrę kameralną, 1997), Chateau de l’âme, cykl pieśni z orkiestrą (1996), Lonh na sopran i elektronikę (1996), Spins and Spells na wiolonczelę solo (1996), New Gates na flet, harfę i altówkę (1996), Pilvimusiikkia, muzyka elektroniczna (1997), Mirrors na flet i wiolonczelę (1997), Miranda’s Lament na sopran, klarnet, harfę, skrzypce i kontrabas (1997),Neiges na osiem wiolonczel (1998), Forty Heartbeats na orkiestrę (1998), Cendres na flet altowy, wiolonczelę i fortepian (1998), Oltra mar (Across the Sea), „siedem preludiów na nowe tysiąclecie” na chór mieszany i orkiestrę (1998–99), Du cristal na flet altowy, wiolonczelę, syntezator oraz orkiestrę symfoniczną (1990), Maa, muzyka baletowa na flet, klawesyn, perkusję, harfę, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i live electronics (1991), Unien kieliopista (From the Grammar of Dreams), muzyka sceniczna na dwa soprany, flet, altówkę, wiolonczelę i harfę (1986–2000), L’Amour de loin (Love from Afar), opera w 5 aktach do libretta Amina Maaloufa wg La vida breve Jaufré Rudela (1999–2000), Song for Betty (2001; aranżacja ostatniej części L’Amour de loin), Cinq reflets de l’Amour de loin na sopran, baryton i orkiestrę (2001), Orion na orkiestrę (2002), Changing Light na sopran i skrzypce (2002), Quatre instants na sopran i fortepian do tekstu z hebrajskiego (z Siddur shim Shaslom) w przekładzie angielskim rabina J. Harlowa (2002), Je sense un deuxième coeur na altówkę, wiolonczelę i fortepian (2003), The Tempest Songbook, sześć pieśni do słów Szekspira na sopran, baryton i orkiestrę (2004), Dolce tormento na flet piccolo (2004), Ballada na fortepian (2005), Asteroid 4179: Toutatis na orkiestrę (2005), Adriana Mater, opera do libretta Amina Maaloufa (2005), Notes on Light na wiolonczelę i orkiestrę (2006), Vent nocturne na altówkę i elektronikę (2006), Tag des Jahres na dwa soprany, mezzosopran, kontratenor, tenor, bas i elektronikę do tekstów F. Hölderlina (2006), La Passion de Simone, oratorium dramatyczne do tekstu Amina Maaloufa (2006), Terra Memoria na kwartet smyczkowy (2007), Leino Songs, cykl pieśni na sopran i orkiestrę do słów Eino Leino (2007), Mirage na sopran, wiolonczelę i orkiestrę (2007), Echo na zespół wokalny i elektronikę (2007), Laterna Magica na orkiestrę (2008), Emilie, opera w 9 scenach do libretta Amina Maaloufa (2008), Lumière et Pesanteur na orkiestrę (2009), Cloud Trio na trio smyczkowe (2009), D’OM LE VRAI SENS na klarnet i orkiestrę (2010), Frises na skrzypce i elektronikę (2011), Circle Map na orkiestrę (2012).
