Nono Luigi
urodził się i zmarł w Wenecji. Obok Stockhausena, Bouleza i Xenakisa najwybitniejszy twórca powojennej awangardy. Kompozycję studiował u G. F. Malipiera, B. Maderny i H. Scherchena, ukończył też studia prawnicze na Uniwersytecie w Padwie. Międzynarodowe uznanie i karierę przyniosły mu utwory prezentowane w Darmstadcie; najważniejsze było wykonanie w 1956 r. Il canto sospeso na głosy solowe, chór i orkiestrę (na Warszawskiej Jesieni kompozycja prezentowana była po raz pierwszy w 1961 r.).
Od 1953 r. członek Włoskiej Partii Komunistycznej; lewicowe poglądy polityczne znalazły odbicie w wielu jego utworach (pisał m.in. do słów Karola Marksa, Lenina i Che Guevary). Był członkiem Akademie der Künste der DDR w Berlinie. Od 1960 r. intensywnie zajmował się muzyką elektroakustyczną w założonym przez L. Beria i B. Madernę Studio di Fonologia Musicale della RAI w Mediolanie. W pierwszej połowie lat osiemdziesiątych był dyrektorem artystycznym Studia Eksperymentalnego Heinricha Strobla we Fryburgu Bryzgowijskim.
Luigi Nono kilkakrotnie gościł w Polsce. Dwa spośród jego licznych utworów mają polski kontekst: Diario polacco ’58 oraz Quando stanno morendo (Diario polacco II); ten ostatni, zamówiony w 1981 r. przez Warszawską Jesień, a skomponowany w 1982 r. pod wrażeniem wprowadzonego w Polsce stanu wojennego, został przez kompozytora zadedykowany „polskim przyjaciołom i towarzyszom, którzy na wygnaniu, w podziemiu, w więzieniach, w swoich miejscach pracy trwają w oporze; zachowują nadzieję, choć jej nie ma, wierzą, choć są niewierzący”.
Wa ż n i e j s z e u t w o r y : Variazioni canoniche sulla serie dell’ op. 41 di Arnold Schönberg na orkiestrę kameralną (1950), Polifonica–Monodica–Ritmica na zespół kameralny (1951), Composizione per orchestra n. 1 (1951), Epitaffio per Federico García Lorca – trzy studia: España en el corazón na sopran i baryton solo, chór mieszany i instrumenty, Y su sangre ya viene cantando na flet i orkiestrę, Memento. Romance de la guardia civil españolana recytatora, chór recytujący i orkiestrę (1952–53), Due espressioni per orchestra (1953), Il man - tello rosso, balet wg F. Garcii Lorki (1953), La victoire de Guernica na chór mieszany i orkiestrę (1954), Liebesliedna chór mieszany, harfę i zespół instrumentów (1954), Canti per 13na orkiestrę kameralną (1955), Incontri na 24 instrumenty (1955), Il canto sospesona głosy solowe, chór i orkiestrę (1955–56), Varianti per violino solo, archi e legni(1957), La terra e la compagnana sopran i tenor solo, chór mieszany i orkiestrę (1975), Cori di Didonena chór mieszany i perkusję (1958), Composizione per orchestra n.2: Diario polacco ’58 (1958–59), Sarà dolce tacerena osiem głosów solowych (1960), Ha venido, Canciones para Silvia na sopran solo i chór (1960), Omaggio a Emilio Vedova na taśmę (1960), Intolleranza 1960, akcja sceniczna na głosy solowe, chór i orkiestrę do tekstów B. Brechta, P. Eluarda i W. Majakowskiego (1960–61; nowa wersja – Intolleranza 1970), Suite da camera da „Intoleranza 1960” na sopran solo, chór i orkiestrę (1969), Canti di vita e d’amore: Sul Ponte di Hiroshima na sopran, tenor i orkiestrę (1962), Canciones a Guiomarna sopran solo, chór żeński i instrumenty (1962–63), La fabbrica illuminata na mezzosopran i taśmę (1964), Musik zu „Die Ermittlung” von Peter Weiss na taśmę (1965), Ricorda cosa ti hanno fatto in Auschwitz na taśmę (1966), A floresta é jovem e cheja de vidana trzy głosy, sopran, klarnet, płyty miedziane i taśmę (1966), Per Bastiana – Tai-Yang-Chengna orkiestrę i taśmę (1967), Contrappunto dialettico alla mente na taśmę (1968),Musica-Manifesto n.1: Un volto del mare – Non consumiamo Marx na głosy i taśmę (1968–69), Musica per Manzú, muzyka do filmu Pace e guerrana taśmę (1969), Y entonces comprendióna sześć głosów kobiecych, chór mieszany, taśmę i live electronics (1969–70), Voci destroying muros na sopran solo, chór żeński i orkiestrę (1970), Ein Gespenst geht um die Welt na sopran, chór mieszany i orkiestrę (1971), Como una ola de fuerza y luz na orkiestrę i taśmę (1971–72), Siamo la gioventù del Vietnamna jednogłosowy chór (1973), Al gran sole carico d’amore, opera, libretto Jurij Lubimow, teksty Rimbauda, Brechta, Castro, Che Guevary, Dimitrowa, Gorkiego, Gramsciego, Lenina, Marksa i in. (1972–74; rew. 1977), Für Paul Dessau na taśmę (1974), ...sofferte onde serene...na fortepian i taśmę (1976), Con Luigi Dallapiccolana sześciu perkusistów i live electronics (1979), Fragmente–Stille, An Diotima na kwartet smyczkowy (1979–80), Io, frammento dal Prometeona dwa soprany, chór kameralny, flet basowy, klarnet kontrabasowy i live electronics (1980–81), ¿Dónde estás, hermano? na dwa soprany, mezzosopran i alt (1982), Quando stanno morendo. Diario polacco n. 2na dwa soprany, mezzosopran, flet i live electronics (1982), Guai ai gelidi mostrina dwa głosy, flet, klarnet, tubę, altówkę, wiolonczelę, kontrabas i live electronics (1983), Ommaggio a György Kurtágna instrumenty dęte i live electronics (1983), A Carlo Scarpa architetto, al suolo infiniti possibili na orkiestrę (1984), Prometeo, tragedia dell’ascolto na cztery grupy instrumentalne, dwa soprany, dwa kontralty, tenor, chór mieszany, dwoje aktorów i live electronics (1984), A Pierre, dell’infinito azzurro silenzio, inquietum na flet kontrabasowy, klarnet kontrabasowy i live electronics (1985), Risonanze errantina mezzosopran, flet, tubę, perkusję i live electronics (1986), Caminantes... Ayacucho na alt solo, flet, organy i orkiestrę (1986–87), Post-prae-ludium no. 2 No hay caminos, hay que caminar... Andrej Tarkovskijna siedem grup instrumentalnych (1987), La lontananza nostalgica utopica futura. Madrigale per più „caminantes” con Gidon Kremerna skrzypce solo, live electro nics i taśmę (1988), „Hay que caminar” soñando na dwoje skrzypiec (1989).
