Quartetto per archi no. 1 -
Krzysztof Penderecki

Zasadniczym elementem formotwórczym w Kwartecie jest artykulacja. Różne formy uderzeń w struny i pudła rezonansowe, różne sposoby wydobywania dźwięków za podstawkiem, wreszcie różnie artykułowany "dźwięk najwyższy", który wprowadziłem już poprzednio w kompozycji Anaklasis - traktowane na równi z dźwiękami wydobywanymi pizzicato, col legno, con arco itp. - tworzą bogaty, zróżnicowany (choć w sensie nadrzędnym jednolity) materiał dźwiękowy. Drugim ważnym elementem formotwórczym jest w Kwartecie dynamika. W ogólnym zarysie przechodzi ona od f do ppp, stając się ważnym wyznacznikiem wyrazowości. Inne elementy traktowane są raczej marginesowo i drugoplanowo. Przebieg czasowy organizowany jest przez zapis, przyjmując za podstawę graficznego podziału jednostkę czasu wahającą się w zależności od woli wykonawców w granicach: 0'8"-1'2".

Krzysztof Penderecki

(z książki programowej Warszawskiej Jesieni 1962)