Wszystko, co jest w ruchu, generuje falę akustyczną. Jeśli nie porusza się zbyt wolno albo zbyt szybko, to słyszymy dźwięk. Jeśli ruch jest harmoniczny (okresowy), to słyszymy określoną wysokość dźwięku. Osiem planet Układu Słonecznego generuje szesnaście okresowych fal akustycznych, po dwie każda, które są wynikiem obrotu tych planet wokół własnej osi oraz ruchu okrężnego wokół Słońca. Niestety, poruszają się one zbyt wolno, aby te hipotetyczne dźwięki pojawiły się w obszarze częstotliwości słyszalnej przez ucho człowieka. Ale gdyby przetransponować je od dwudziestu kilku do trzydziestu kilku oktaw w górę...
Z każdą śpiewaną samogłoską, bez względu na wysokość dźwięku, związany jest stały akord złożony z lokalnych ekstremów spektrum zwanych formantami, inny dla głosów żeńskich, inny dla głosów męskich. Jeśliby przyjąć zasadę, że samogłoski zawarte w tekście implikują użycie akordu złożonego z formantów... W generowaniu warstwy elektroakustycznej utworu wykorzystałem kilka modułów transformujących i generujących dźwięk wchodzących w skład programu Waveblocks, napisanego przez Marcina Rupocińskiego w języku Max6. Chciałbym w tym miejscu wyrazić wdzięczność za umożliwienie wykorzystania tego programu w moim utworze.
Oratorium zostało napisane na zamówienie Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk i festiwalu Warszawska Jesień dla upamiętnienia budowy Heweliusza, drugiego polskiego satelity nazwanego tak na cześć polskiego astronoma.
W utworze wykorzystano więc trzy związane z jego publikacjami naukowymi teksty: pełny tytuł Machinae coelestis pars posterior, zaczerpnięte z Księgi Izajasza motto rozprawy Selenographia oraz motto ze strony tytułowej Epistolae II – dwóch listów Jana Heweliusza.
Stanisław Krupowicz
Machinae coelestis pars posterior, rerum uranicarum observationes, tam eclipsium luminarium, quam occultationum planetarum et aequinoctiorum una cum reliquorum planetarum fixarumque omnium hactenus cognitarum globisque adscriptarum aeque ac plurimarum hucusque ignotarum observatis; pariter quoad distantias, altitudines meridianas et declinationes; additis innumeris aliis notatu dignissimis atque ad astronomiam excolendam maxime spectantibus rebus, plurimorum annorum summis vigiliis indefessoque labore ex ipso aethere haustas permultisque iconibus, auctoris manu aeri incisis, illustratas et exornatas tribus libris exhibens.
Machiny niebieskiej część druga: obserwacje zjawisk na niebie, zaćmień zarówno Księżyca, jak i planet, zrównań dnia z nocą, oraz obserwacje pozostałych, znanych już i opisanych planet i stałych ciał niebieskich, jak również wielu dotychczas nieznanych, z uwzględnieniem ich odległości, wysokości południowej i deklinacji – z dodatkiem bardzo wielu innych godnych zanotowania i ważnych w nauce astronomii spostrzeżeń, poczynionych w ciągu wielu lat niezmordowanej pracy z obserwacji samego nieba, z licznymi przez autora wykonanymi rycinami, które udostępnia on czytelnikowi w trzech księgach zdobnych ilustracjami
– pełen tytuł w tłumaczeniu Henryka Wąsowskiego
Attolite in sublime oculos vestros et videte quis creaverit ista
Iz 40,26, Selenographia – motto na stronie tytułowej
Podnieście ku górze oczy wasze a obaczcie, kto to stworzył?
Iz 40,26, Biblia ks. Jakuba Wujka
Coeli ennarrant gloriam Dei...
Ps 19, 2, Epistolae II – motto na stronie tytułowej
Niebiosa głoszą chwałę Boga...
Ps 19, 2, Biblia Jerozolimska
