zgłębia pewne wiecznie trapiące ludzkość, pierwotne bolączki i przedstawia je z perspektywy współczesnego, zglobalizowanego świata. Opera jest rodzajem medytacji na temat hegemonicznej siły niszczącej pamięć, dewastacji naszej planety, a nawet upadku ludzkości. Akcja utworu toczy się na granicy między snem a jawą, tego, co widzialne i niewidzialne. Podzielona została na kilka aktów, w których pięć postaci – dwa soprany, bas oraz dwoje narratorów (głos żeński i męski) – egzystuje na granicy tych dwóch paralelnych sfer. Towarzyszy im siedem instrumentów akustycznych: flet, klarnet, skrzypce, altówka, wiolonczela, fortepian i perkusja, oraz live electronics i rozbudowana wideoscenografia. A Laugh to Cry to metafizyczny teatr ucieleśniający odwieczne archetypy za sprawą muzyki i wielojęzycznego libretta autorstwa Miguela Azguime’a.
Zgodnie z zamierzeniem Miguela Azguime’a, poety i kompozytora, A Laugh to Cry ma uchwycić idealną równowagę pomiędzy językiem i muzyką, scalić semantyczne i metaforyczne elementy języka z jego walorami brzmieniowymi, aż do osiągnięcia idei „mowy jako muzyki i muzyki jako mowy”. A Laugh to Cry stanowi jednocześnie rozwinięcie badań Miguela Azguime’a nad analizą, re-syntezą i przetwarzaniem głosu, zmierzających do stworzenia dynamicznego continuum łączącego spektra brzmienia, harmonii, rytmu i głosu.
A Laugh to Cry
à memória do meu pai
libreto, texto:
Miguel Azguime
Parte 1
PRÓLOGO
Parte 2
AO CREPÚSCULO
Ao crepúsculo
na brecha entre os mundos
separam-se as águas somente
detidas ainda pela memória do rio
a correr
ultrapassando as velocidades
conhecidas
a da luz e as outras
a premonição da luz naqueles
momentos sombrios
pelo mar adentro do corpo com
o corpo à flor da pele
a ver
no mesmo escuro inquietante e
opaco lugar que luz
incerto na demanda que o conduz
velar-se para a descoberta da ideia
remanescente
reminiscência da mente que
percorre a traços largos
com as mãos tacteando o fundo do
mundo que agora jaz
nem preto nem branco
um cinzento frio de cor parada
mas de freio nos dentes
para largar e partir a qualquer
momento
a vontade e a sede de beber o que
nos falta
e nos deixa a sonhar
Parte 3
FAZ UM TEMPO
Faz um tempo que faz tempo não
fazia
o tempo presente
está mau tempo nesta delonga
o tempo esgota-se e perde o tempo
nas irregularidades do vaguear
e suspende-se no vagar da
cadência periódica dum silêncio
temporalmente demora
ora calado
ora oralmente
na passagem dum temporal
agem ventos de rajada
raga das horas alterosas
adaga dos dilúvios de emoção
depressões fortes
descidas de temperamento
mudanças de pressão
Escorre por entre as mãos a ficar
velhas com o tempo a fazê-las
compostas no equilíbrio das linhas
de vida e demarcação
suspensas nos fios manipuladas
mãos por mãos
no tempo instável de reencontrar
na origem que nos espera
quem desate o nó que nos prende
e nos dota
das previsões lógicas do mistério
do tempo
Parte 4
INTERMEZZO – A LAUGH TO CRY
Parte 5
DÉVELOPPEMENT
Il se développe un développement
qui produit un sous-
développement
et qui se déploie et qui s’étale et
qui s’accroit et qui s’étend et qui
s’amplifie
Il se développe un développement
qui ment
il se développe un développement
qui nous instruit à mentir
il se développe un développement
qui nous instruit à séparer les
choses
il se développe un développement
qui nous instruit à ne pas relier
les choses
il se développe un développement
qui nous instruit à seul considérer
additions et multiplications de
colonnes de chiffres à leurs propres
fins
il se développe un développement
qui nous instruit à nous
enfoncer dans la matière jusqu’à
l’écrasement
Il se développe un développement
qui efface les mots
les mots communs
les mots qui aiment
les mots d’autrui
les mots solides
les mots des aires
Le mot...
Désert
Il se développe un développement
qui produit un sous-
développement qui se déploie et
qui s’étale et qui s’accroit et qui
s’étend et qui s’amplifie
qui se déploie qui s’étale qui
s’accroit qui s’étend qui s’amplifie se
sé sa sé sam, se sam sé sé sa, sé sé
sa se sam, sé sa sé se sam, sa sam
sé se sé...
Hégémonique supérieur
prépondérant prééminent
prépotent autocratique sous-
développé en développement et le
développement doit s’accroître de
pourcentages certains d’incertitude
pour cent âges et toujours
démentis qui se développent
déments en sous développant
Le développement infini nous tue
le développement infini nous tue
dans le fini
dans le fini il suicide l’humanité
en déferlante accélération il
a perdu l’équilibre et surfe un
rouleau vers le suicide
il se développe un développement
qui provoque un envahissement
surviennent des milliards
d’affamés écartelés déchirés
dépouillés oppressés suffoqués
étouffés étranglés exténués brisés
détruits
bannis dans un fini qui nie et
exclut
La terre exterminée
les cultures terrassées
les étoiles effacées
la matière éteinte
le savoir tué
l’art tué
le vivre tué
Vers l’abîme
imbu ainé perpètre la descente
jusqu’à sombrer dans la léthargie
finale d’un vide insondable et
tragique
Engloutissement sans précédent
miasme du soufre
et l’errance prédite de la mémoire
La souffrance en avalanche nous
couvre désormais
et noie dans l’aven profond
l’espérance insolvable
vers la destruction plaine
nulle haine
ni plus aveux ni pénitences en
solution
Et ils surviennent des milliards
d’affamés écartelés déchirés
dépouillés oppressés suffoqués
étouffés étranglés exténués brisés
détruits
Nous avons perdu la vue
nous avons perdu le goût
nous avons perdu l’amour
nous avons perdu les enfants
nous avons perdu les ancêtres
nous avons perdu le corps
nous avons perdu la mémoire
nous avons perdu les cultures
nous avons perdu la communauté
nous avons perdu l’histoire
nous avons perdu
nous avons perdu
nous avons perdu
nous avons perdu
perdu du per du père dupe nous
nous
nous avons gagné le mal d’être
On a tué le présent l’on meurt dans
le passé et l’avenir n’existe plus
Parte 6
EM TRÂNSITO
Por definição o que transita é
transitório
e o trânsito não leva a lugar
nenhum
é um repositório em transe para
comunicar com outros lugares
comunicantes entre si
a teoria dos vasos assegura um
nível constante por onde fluímos
espaços de confronto do tempo
com as ideias
estados de permanência dinâmica
equilíbrios por apurar
até que a proporção se inverta e
deixe lugar à transigência
exaltação que termina em agonia
e se apaga por fim num trágico
lugar vazio
Parte 7
LA MORT
La mort en porte à faux
ultime et première
triomphale sur tous
sentencieuse sur tout
la chaleur permutée en froid
le souffle inversé en pestilence
désintégration de toutes les
composantes de l’être
anéantissement de l’ensemble
ni plus vestiges de décombres
Parte 8
DÉPASSER L’HISTOIRE
Il faut dépasser l’histoire
sans déchoir dans le probable
qui dévale en pente raide vers
l’hystérie de guerre et les barbaries
perpétuées
celle du fond des âges qui mutile
détruit torture massacre
et celle du présent consommé
du froid de l’hégémonie du calcul
sur les vies humaines
Parte 9
ENVELOPPEMENT
Enveloppés dans un linceul qui
nous change en chrysalide
le développement inverse est un
enveloppement libérateur
tout envelopper pour tout
transformer
de l’intérieur détruit et reconstruit
s’élabore un message pas encore
formulé
comment par un bout commencer
dénoncer l’énoncé du
commencement en semence due
l’enveloppe découvre un corps
secret autrement identique
une nouvelle origine sur le chemin
de la voie
Parte 10
SUBTLE ENERGY EXCHANGE
A void is to reveal the complete
fulfilment accomplished realized
achieved
performed to your satisfaction and
contentment
but without neither goal nor aim
nor objective nor purpose
Mediating a transcription by
simply dictating timelessly seated
conducting the communion
between earth and sky
no-mind condition
full body commotion
what’s alive and percolating now
just with the flow
what emerges and erupts all
boundaries dissolved
Subtle Energy eXchange
expanding extending increasing
releasing broadening spreading out
and weaving
embracing entwining interlacing
zigzagging knitting merging and
reconciling
all energies into a fused whole
such an altered state
makes us float upon a cloud of
supreme bliss
There are times
just a hand crawling skin on
a snake mind
letting the pleasure in
getting in close touch
whispering desire to drown into ecstatic fire
Parte 11
LES RÊVEURS
Les rêveurs conjuguent unité et
différence
dans un accord du verbe qui voit
de toutes les couleurs
ils assemblent dans la
transmutation les pensées qui se
repoussent
capables de tout rêver et de tout
recommencer
ils émergent à temps en dehors de
l’histoire
et bâtissent la forme qui demeurait
cachée
Parte 12
ASSOMBRO
O assombro de ti está em todos os
lugares
nas palavras que invento
nos sons que desenho
no sonho que percorro
na luz que me fascina
no corpo que me retém
tu és o ar que respiro a cada
momento
naquele que voo e me liberto
tu és a mão da minha mão
tu és a voz do pensamento
demente eu quero ser a tua
semente
crescermos em todos os lugares
até não podermos mais
Parte 13
TOPIQUE OMNISCIENTE LA FORME
Topique omnisciente la forme /
for me ethnic simoon equipotent
is to all differences belonging
to human humanity humming
unity producing multiplicity
unanimously keeping inseparably
the diversity of harmony within
the union of the unison united
son of the one sound reason of
resonance resuming whom to hum
That’s clear! That’s clear? Dark’s
clear!
A Laugh to Cry
pamięci mojego ojca
libretto, tekst:
Miguel Azguime
tłumaczenie: Jakub Szczypa
Część I
PROLOG
Część II
O ZMIERZCHU
O zmierzchu
w szczelinie pomiędzy światami
wody dzielą się powstrzymywane
jedynie przez pamięć płynącej
rzeki
przekraczając znane prędkości
świetlną i pozostałe
przeczuwanie światła tamtych
mrocznych chwil
przez morze w głąb ciała z ciałem
tuż pod skórą
widząc
w tym samym ciemnym
niepokojącym i mętnym miejscu
które jaśnieje
niepewnym żądania które nim
kieruje
osłaniając się by odkryć ideę która
pozostała
wspomnienie przemierzające
umysł szerokimi ruchami
z rękami szukającymi po omacku
na dnie świata które teraz poległo
ni czarnym ni białym
w zamrożonym kolorze zimnej
szarości lecz z uzdą na zębach
by uwolnić się i uciec w dowolnym
momencie
ochota i pragnienie tego czego
nam brakuje
pozostajemy we śnie
Część III
JEST TAKI CZAS
To jest taki czas który od pewnego
czasu nie nadchodził
czas teraźniejszy
zła jest aura w tym zwlekaniu
czas wyczerpuje się i traci czas
w nieregularnościach wędrówki
zawiesza się w rytmicznym
i czasowym błądzeniu ciszy
tymczasowo spowalnia
bądź w milczeniu
bądź na ustach
podczas przechodzącej burzy
aktywność podmuchów wiatru
raga strzelistych godzin
sztylet w ulewie emocji
silne depresje
spadki temperamentu
zmiany ciśnienia
Wyślizguje się z dłoni starzejących
się wraz z czasem ich tworzenia
skomponowanych z równowagi
linii życia i demarkacyjnych
zawieszonych na sznurkach
poruszanych rękami
poruszających ręce
w niepewnym czasie by odzyskać
wyczekujący nas początek
ktoś rozwiązuje więżący nas węzeł
i wyposaża nas
w logiczne prognozy tajemnicy
czasu
Część IV
INTERMEZZO – A LAUGH TO CRY
Część V
ROZWÓJ
Rozwija się rozwój który
wytwarza niedorozwój
który się rozpościera
rozprzestrzenia rozrasta rozszerza
i potęguje
Rozwija się rozwój który kłamie
rozwija się rozwój który sprawia
że kłamiemy
rozwija się rozwój który sprawia
że oddzielamy rzeczy
rozwija się rozwój który sprawia
że nie łączymy rzeczy
rozwija się rozwój który sprawia
że bierzemy pod uwagę jedynie
dodawanie i mnożenie liczb
w kolumnach dla ich własnych
celów
rozwija się rozwój który sprawia
że toniemy w materii aż do
zmiażdżenia
Rozwija się rozwój który zaciera
słowa
słowa potoczne
słowa które kochają
słowa innych
stałe słowa słowa
obszarów słowo...
Pustynia
Rozwija się rozwój który
wytwarza niedorozwój i który
się rozpościera rozprzestrzenia
rozrasta rozszerza i potęguje
który się rozpościera
rozprzestrzenia rozrasta rozszerza
i potęguje się roz sta roz je, się je
roz roz sta, roz roz sta się je, roz
sta roz się je, sta je roz się roz...
Hegemoniczny nadrzędny
przeważający górujący przemożny
autokratyczny niedorozwinięty
w rozwoju i rozwój ten musi
się rozrastać o pewien procent
niepewności od stuleci od zawsze
przecząc że się rozwija obłąkany
w niedorozwoju
Nieskończony rozwój nas zabija
Nieskończony rozwój zabija nas
w skończoności
w skończoności prowadzi do
samobójstwa ludzkości
traci równowagę w przyspieszeniu
falowym i płynie na grzbiecie fali
aż do samobójstwa
rozwija się rozwój który powoduje
potopy
powstają miliardy głodnych
rozdartych porwanych
obnażonych uciśnionych
zdławionych stłumionych
zduszonych wyczerpanych
złamanych zniszczonych
skazanych na skończoność która
zaprzecza i wyklucza
Zgładzona ziemia
uziemione kultury
wymazane gwiazdy
zgaszona materia
zabita wiedza
zabita sztuka
stracone życie
W kierunku otchłani
przesycony starzec popełnia akt
zejścia
aż do pogrążenia w ostateczny
letarg niezgłębionej i tragicznej
pustki
Pochłanianie bez precedensu
miazmaty siarki
i przepowiedziane błądzenie
pamięci
Odtąd pokrywa nas lawinowe
cierpienie
i toniemy w głębokiej grocie
upadłej nadziei
aż do zniesienia z powierzchni
bez nienawiści
bez wyznań ani rozwiązań dla
żalów
I powstają miliardy głodnych
rozdartych porwanych
obnażonych uciśnionych
zdławionych stłumionych
zduszonych wyczerpanych
złamanych zniszczonych
Utraciliśmy wzrok
utraciliśmy smak
utraciliśmy miłość
utraciliśmy dzieci
utraciliśmy przodków
utraciliśmy ciało
utraciliśmy pamięć
utraciliśmy kultury
utraciliśmy społeczności
utraciliśmy historię
straciliśmy
straciliśmy
straciliśmy
straciliśmy
utraciliśmy u tracił u ojciec głupiec
my my
zyskaliśmy zło istnienia
Skończyła się teraźniejszość
umiera się w przeszłości
a przyszłość nie istnieje
Część VI
W RUCHU
Z definicji to co się porusza jest
ruchome
ruch nie prowadzi donikąd
to jest zbiorowisko w transie
w kontakcie z innymi miejscami
komunikującymi się między sobą
teoria naczyń połączonych
zapewnia stały poziom naszego
przepływu
przestrzenie konfrontacji czasu
z ideami
stany dynamicznej trwałości
niejasna równowaga
aż odwraca się proporcja dając
miejsce na ustępstwa
egzaltacja której kres w agonii
ostatecznie gaśnie w pustym
i tragicznym miejscu
Część VII
ŚMIERĆ
Śmierć zawsze w oczekiwaniu
pierwsza i ostatnia
triumfująca nad wszystkimi
na wskroś sentencjonalna
ciepło przeradzające się w zimno
odwrócony oddech w zarazie
rozkład wszystkich składników
istnienia
unicestwienie całości
bez śladów gruzu
Część VIII
POZA HISTORIĄ
Trzeba przekroczyć historię
nie upadając w to co
prawdopodobne
staczające się gwałtownie
w dół stromego zbocza wprost do
wojennej histerii i utrzymanego
barbarzyństwa
tego które od wieków okalecza
niszczy znęca się masakruje
i tego w którym hegemonia
skonsumowanej teraźniejszości
prowadzi zimną kalkulację
ludzkiej egzystencji
Część IX
OWIJANIE
Owinięci w całun przeistaczamy
się w poczwarki
wyzwalające owijanie jest
przeciwieństwem rozwoju
owinąć wszystko aby wszystko
przemienić
od wewnątrz zniszczyć
i odbudować by stworzyć przekaz
dotychczas niesformułowany
jak ponownie rozpocząć od końca
ogłosić początek nasienia
w zarodku
powłoka odkrywa tajemnicę ciała
skądinąd jednakowego
nowy początek w trakcie drogi
Część X
SUBTELNA WYMIANA ENERGII
W pustce odsłania się całkowite
spełnienie dokonane zrealizowane
osiągnięte
uczynione dla twej satysfakcji
i zadowolenia
jednak bez celu ani przeznaczenia
bez zamiaru ani zamysłu
Pośrednicząc
w transkrypcji dyktując wprost
i w ponadczasowości
prowadząc komunikację pomiędzy
ziemią i niebem
stan bez umysłu
ciało w pełnym poruszeniu
to co żywe i penetrujące teraz po
prostu z prądem
wyłania się i rozsadza wszystkie
zamazane granice
subtelna wymiana energii
rozwijająca rozciągająca
powiększająca uwalniająca
rozszerzająca rozpościerająca
i wyplatająca
obejmująca splatająca
przeplatająca zygzakująca
spajająca scalająca i jednająca
wszystkie energie w zespoloną
całość
taki oto odmienny stan
sprawia że unosimy się na obłoku
doskonałej radości
W takich chwilach
zaledwie skóra na ręce jak wąż
pełza w umyśle
pozwalając wejść przyjemności
pozostając w bliskim kontakcie
szepcząc o pożądaniu tonącym
w ogniu ekstazy
Część XI
MARZYCIELE
Marzyciele łączą jedność i różnicę
w koniugacji czasowników która
postrzega we wszystkich kolorach
zbierają się w przeobrażeniach
odpychających się myśli
zdolni aby wyśnić wszystko
i wszystko ponownie rozpocząć
powstają w czasie poza historią
i tworzą formę która pozostaje
w ukryciu
CZĘŚĆ XII
CUD
Cud Ciebie jest we wszystkich
miejscach
w słowach które wymyślam
w dźwiękach które rysuję
we śnie w którym wędruję
w świetle które mnie zadziwia
w ciele które mnie utrzymuje
Ty jesteś powietrzem którym
oddycham w każdej chwili
w którym się unoszę i wyzwalam
Ty jesteś dłonią mej dłoni
Ty jesteś głosem mej myśli
w obłąkaniu pragnę być Twym
nasieniem
będziemy wzrastać we wszystkich
miejscach
aż do niemożliwości
Część XIII
WSZYSTKOWIEDZĄCA WSPÓLNOTA FORMY
Wszystkowiedząca wspólnota
formy / dla mnie etniczny samum
równoważy wszelkie różnice
należące do humanistycznej
ludzkości nucącej o jedności
jednogłośnie produkującej wielość
nieprzerwanie podtrzymującej
różnorodność harmonii w unii
w unisonie unii sonie rozsądku
w rezonansie re sumując szum
To jest jasne! To jasne? Ciemność
jaśnieje!
