|
|
ur. 1897 w Menlo Park (Kalifornia), zm. 1965 w Shady
Hill (Nowy Jork), kompozytor i muzykolog. Dorastał w wielokulturowym
otoczeniu (ojciec pochodził z Irlandii, matka ze Środkowego Wschodu)
i wcześnie zetknął się z różnorodnością tradycji etnicznych
Orientu. Formalną edukację muzyczną rozpoczął w wieku lat 16 na
Uniwersytecie Stanowym Kalifornii w Berkeley jako uczeń Charlesa Seegera,
mając już za sobą pierwsze próby kompozytorskie. W dalszych studiach
koncentrował się głównie na kulturach muzycznych świata.
W swych kompozycjach posługiwał się wysoce urozmaiconym materiałem dźwiękowym,
dokonywał śmiałych eksperymentów technicznych, obficie czerpał z
muzyki pozaeuropejskiej i z wielorakich tradycji ludowych. Twórczość
jego zrewolucjonizowała muzykę amerykańską. Co najistotniejsze –
spopularyzowała klaster dźwiękowy jako element kompozytorskiego designu.
Poza klasterem eksperymenty Cowella w zakresie sposobów wydobycia dźwięku
fortepianowego obejmowały grę bezpośrednio na strunach (utwory The
Aeolian Harp i The Banshee). Poznanie kultur muzycznych Afryki, Jawy,
Indii Północnych i Południowych umożliwiło mu wyjście poza wąsko
rozumiane, definiowane przez tradycję zachodnią pojęcia melodii i
rytmu. Z kolei studiowanie gamelanu
i jego teorii skierowało uwagę kompozytora na instrumenty egzotyczne.
Cowell był ponadto twórcą pojęcia „formy elastycznej”,
nieokreślonej (Mosaic Quartet, w którym wykonawcy decydują o układzie
i porządku ogniw cyklu).
Wywarł wpływ na cały legion kompozytorów, począwszy od własnych
studentów, wśród których byli m.in. John Cage, Lou Harrison i George
Gershwin. Wykładał w New School for Social Research w Nowym Jorku, a także
w Peabody Conservatory i w Columbia University. Ukoronowaniem licznych
zaszczytów, nagród i honorowych stopni naukowych, jakimi go obdarzono,
był wybór w 1951 r. do American Institute of Arts and Letters.
Ważniejsze utwory: Four Combinations for Three Instruments na skrzypce,
wiolonczelę i fortepian (1924), Sinfonietta na orkiestrę (1928),
Rhythmicana na rytmikon i orkiestrę (1930), Polyphonica na 12 instrumentów
lub orkiestrę kameralną (1930), Ostinato Pianissimo na ksylofon solo i
siedmioro perkusistów-amatorów (1934), Old American Country Set na
orkiestrę (1939), Ancient Desert Drone na orkiestrę (1940), Pastorale
and Fiddler’s Delight na orkiestrę (1940), Four Irish Tales (Tales
of Our Countryside) na fortepian i orkiestrę (1940), Koncert fortepianowy
(1940), American Pipers (1943), United Music na orkiestrę (1943), Celtic
Set na orkiestrę (1944), Sonata na skrzypce i fortepian (1945), Four
Declamations With Return na wiolonczelę i fortepian (1949), Saturday
Night at the Firehouse na orkiestrę (1948), Ballada na orkiestrę (1954),
Kwartet na flet, obój, wiolonczelę i harfę (1954–62), Lines from
the Dead Sea Scrolls na sześć głosów męskich i orkiestrę (1956),
Wariacje na orkiestrę (1956–59), Ongaku. Music or the Art and
Science of Sound na orkiestrę (1957), Music for Orchestra (1957),
Antiphony na dwie orkiestry (1959), Persian Set na tar i orkiestrę
kameralną (1956), Edson Hymns and Fuguing Tunes na dwa soprany, dwa alty,
tenor, bas i orkiestrę (1960), Set of Four na klawesyn lub fortepian
(1960), Chiaroscuro na orkiestrę (1961), Duo Concertante na flet i harfę
z orkiestrą (1961), Air and Scherzo na orkiestrę (1963), Concerto grosso
na grupę koncertującą i smyczki (1963), Gravely And Vigorously na
wiolonczelę solo (1963), The Tender and the Wild: Song and Dance na
orkiestrę (1964), Carol na orkiestrę (1965); 21 symfonii
(1916–65),
w tym m.in.: nr 3 – Gaelic (1942), nr 4 – Short Symphony
(1947), nr 11 – Seven Rituals of Music (1953), nr 15 –Thesis
(1960), nr 16 – Icelandic (1962), nr 17 – Lancaster; pięć
kwartetów smyczkowych (1916–56), w tym Mosaic Quartet (1935); seria
Hymn and Fuguing Tune 1–18 na różne obsady kameralne lub
instrumenty solowe (1944 – 64); utwory fortepianowe (2 tomy), w tym
The Tides of Manaunan (1912), Advertisment (1914), The Banshee (1925),
Rhythmicana (1938), dwa koncerty na koto i orkiestrę (1961–62 i
1965). |
