Powrót do:   Wykonawcy
Zazela, Marian

jest jedną z pierwszych współczesnych artystek używających światła jako środka ekspresji i być może pierwszą, stosującą motywy, tematy i permutacje świateł powracające w czasie tak jak to czynią twórcy muzyczni. W ciągu ponad półwiecza działalności twórczej zrealizowała swoją unikalną wizję ikonograficzną w takich dziedzinach, jak malarstwo, rysunek kaligraficzny, grafika, film, performans, rzeźba i sztuka otoczenia. Poszerzając granice tradycyjnie rozumianego malarstwa i rzeźby oraz łącząc barwne mikstury świetlne z formami rzeźbiarskimi w celu uzyskania promieniujących, wibrujących pól z pozornie trójwymiarowymi barwnymi cieniami, stworzyła oryginalny język wizualny w dziedzinie światła.

Twórczość Zazeeli zbliżała się do performansu (w Ornamental Lightyears Tracery), rzeźby (w serii Still Light), sztuki neonu (Dream House Variations I–IV), sztuki otoczenia (w Dusk/Dawn Adaptation, Magenta Day / Magenta Night oraz jej głównym dziele Light), wreszcie projekcji wideo w Quadrilateral Phase Angle Traversals. W latach 1961–62 artystka współpracowała intensywnie z legendarnym filmowcem Jackiem Smithem przy powstawaniu filmów The Beautiful Book (1962) i Flaming Creatures. W 1964 wystąpiła w Screen Tests Andy’ego Warhola, została także jedną z modelek wyselekcjonowanych do jego serii Thirteen Most Beautiful Women. Jako wokalistka Zazeela rozpoczęła współpracę z La Monte'em Youngiem w 1962 roku; była współzałożycielką Theatre of Eternal Music i wystąpiła w niemal wszystkich koncertach tego zespołu. W 1970 roku została jedną z pierwszych zachodnich uczennic słynnego mistrza wokalistyki Pandita Pran Natha; od tej pory śpiewa i naucza klasycznego hinduskiego stylu kirana. Towarzyszyła Pran Nathowi w setkach koncertów na całym świecie, a dziś występuje ze stworzonym wraz z Youngiem i Jung Hee Choiem w 2002 roku Just Alap Raga Ensemble.

Jako dyrektorka artystyczna Theatre of Eternal Music tworzy we współpracy z La Monte'em Youngiem dzieła świetlno-dźwiękowe Dream Houses, „domy senne”. Są one prezentowane w całych Stanach Zjednoczonych i Europie. Najważniejsze pokazy to: The Third Mind, American Artists Contemplate Asia, 1860–1989, wystawa w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku (2009), Biennale w Wenecji (1990), Biennale w Lyonie (2005), Muzeum Tate w Liverpoolu, Centrum Pompidou w Paryżu, Ruine der Künste w Berlinie, Galerie Hans Mayer w Düsseldorfie, La Monte Young 30-Year Retrospective organizowana przez MELA Foundation w Nowym Jorku oraz Kunstverein w Kolonii. Marian Zazeela jest laureatką grantów NEA, EAT, CAPS oraz fundacji Lannan i Cassandra. W 2009 roku wraz z La Monte'em Youngiem była pierwszą laureatką nagrody Courage Yoko Ono.

Na zamówienie Dia Art Foundation Zazeela i Young stworzyli nieprzerwaną sześcioletnią (1979–85) prezentację Dream House w sześciopiętrowym budynku przy Harrison Street w Nowym Jorku, łączącą zjawiska świetlno-dźwiękowe i wystawy, performanse. Na zaproszenie rządu francuskiego w ramach wystawy La Beauté z okazji roku 2000 Young i Zazeela stworzyli czteromiesięczne Dream House w kościele św. Józefa w Awinionie. Instalacja zawierała nieprzerwaną projekcję DVD z trwającym 6 godzin i 24 minuty wykonaniem ich wspólnego dzieła The Well-Tuned Piano in The Magenta Lights w specjalnym otoczeniu świetlnym stworzonym przez Zazeelę. Centrum sztuki Regenbogenstadl w bawarskim Polling prezentowało w 2000 r. kompletną wystawę rysunków Zazeeli. W 2001 ta sama instytucja rozpoczęła pokaz długoterminowej instalacji świetlnej według projektu Zazeeli, (projekcja DVD, dwie nowe rzeźby, instalacja oraz dzieło neonowe). Instalacja pokazywana jest do dziś wraz z nowym dziełem wideo – S symmetry V.1, a także pokazem wideo koncertu z 21 marca 2009 roku z Dream House w Muzeum Guggenheima. W 2010 roku dodano do tej prezentacji jeszcze dużą sień wejściową, zawierającą dwie symetryczne pary charakterystycznych dla Zazeeli mobili.

W 2012 roku Zazeela stworzyła instalację Dream House i wystąpiła z Just Alap Raga Ensemble na pięciu koncertach pamięci Pandita Pran Natha w Berlinie, Karlsruhe i Polling. Koncerty berlińskie prezentowane były dzięki streamingowi wideo na żywo na Festiwalu Angelika w Bolonii oraz w siedzibie Fundacji Mudima w Mediolanie. Najnowsza długoterminowa instalacja Zazeeli Imagic Light stanowi część otoczenia świetlno-dźwiękowego Dream House, prezentowanego w MELA Foundation w Nowym Jorku od 1993 roku.

Twórczość Zazeeli wywarła znaczący wpływ na innych artystów. Jej abstrakcyjna kaligrafia była najważniejszym źródłem inspiracji dla poety i perkusisty Theatre of Eternal Music i Velvet Underground Angusa MacLise’a. Wizjonerska tradycja jej kaligrafii, opartej na grafitowych kropkach i liniach na czarnym tle, została także rozwinięta w rysunkach Junga Hee Choia, jej głównego ucznia w dziedzinie sztuk wizualnych i ragi. Ornamental Lightyears Tracery Zazeeli zostało uznane za bezpośrednią inspirację serii wydarzeń multimedialnych Andy’ego Warhola Exploding Plastic Inevitable.

 

Loading...