|
ur. 1947 w Warszawie, studiował w pwsm (obecnie Akademia
Mu-zyczna) w Warszawie reżyserię dźwięku i kompozycję u
Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza Kotońskiego;
muzykę komputerową pod kierunkiem Lejarena Hillera. Ukończył
kurs programowania, zorganizowany przez Instytut Matematyki Polskiej
Akademii Nauk (1973-74). Od 1973 r. współpracuje ze Studiem
Eksperymentalnym Polskiego Radia. W 1974 i 1976 uczestniczył w Międzynarodowych
Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadcie. W 1978 r. pracował
w The Center of the Creative and Performing Arts (suny)
w Buffalo. Komponuje utwory orkiestrowe, chóralne, kameralne, pisze
muzykę dla baletu, realizuje utwory komputerowe, elektroakustycz-ne,
tworzy instalacje dźwiękowe, uprawia performance, grywa również
w zespołach muzyki improwizowanej. Współzałożyciel grup
kompozytorskich: kew (1973-75), Cytula Tyfun da Bamba Orkiester
(1981), Niezależne Studio Muzyki Elektroakustycznej (1982-84),
Light from Poland (1985-87), Pociąg Towarowy (od 1986), Studio ch&k
(od 1989), European Improvisation Orchestra (1996-98), ch&k&k
(od 1999), Ka-walerowie Błotni (od 2004). Jako kompozytor i
wykonawca swoich utworów koncertował w większości krajów
europejskich, w krajach Azji, Ameryki Północnej i Południowej
(m.in. koncerty monograficzne w Brazylii, Czechach, Hiszpanii,
Niemczech, Polsce, Rosji, na Ukrainie i na Węgrzech).
W 1981 r. pracował w Komisji Kultury Solidarności regionu
Mazowsze, współtworzył Koło Twórców Niezależnych, w okresie
stanu wojennego działał w środowiskach kultury niezależnej. Po
1989 r. jako dziennikarz i krytyk współpracował z
"Tygodnikiem Literackim", "Ruchem Muzycznym",
magazynem muzycznym "Studio" i z działem muzycznym
Telewizji Polskiej. Był wiceprezesem ptmw (1989-92), współtworzył
festiwal Audio-Art (od 1992) w Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku
Ujazdowskim, był dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej
Warszawska Jesień (1995-98), wiceprezesem (1995-99) i prezesem
(1999-2003) Związku Kompozytorów Polskich. Od 2000 r. jest
wiceprezesem Polskiej Rady Muzycznej. Od 2001 wykłada w Aka-demii
Muzycznej w Łodzi. Od 2003 jest członkiem Rady Nadzorczej
Telewizji Polskiej i członkiem Rady Programowej Narodowej Galerii
Sztuki "Zachęta".
Otrzymał Nagrodę Solidarności (1985), Nagrodę im. Cypriana
Kamila Norwida (2003) i Związku Kompozytorów Polskich (2003). W
1998 r. został nagrodzony przez nowojorską Foundation for
Contemporary Performance Arts.
Ważniejsze utwory (od 1990): Granice niczego na głosy, syntezator
i komputer (1990), Histoire III na klawesyn i taśmę (1990), niskie
dźwięki na różne instrumenty i taśmę (1979-91), człowiek-natura,
16 komputerowych grafik muzycznych (1991), Homage to Charles Ives na
flet, obój, klarnet, fagot, fortepian, perkusję, altówkę i
kontrabas (1992), 14 wariacji Piotra Bikonta
i Krzysztofa Knittla na temat 14 wariacji Edwina Morana na temat 14
słów Johna Cage'a na głosy i intsrumenty (1992), instant
reactions na głos, instrumenty i syntezator (1992), Negev na głos,
instrumenty perkusyjne i syntezator (1993), Szatan w Goraju, balet
wg I. B. Singera (1993), Between na fortepian i taśmę (1993),
Nogi, instalacja (1993), Przejście, instalacja (1994), Rzeźba
radiowa, instalacja (1994), Sonaty da camera nr 1-11 na głos,
instrumenty, syntezator i sampler (1994-2002), Der Erwählte, balet
do libretta M. Wort-mana wg T. Manna (1995), Raum der Begegnung,
instalacja (1995), Pamięci Barbary Zbrożyny na syntezator i
sampler (1997), surface en rotation na taśmę (1997), Przebudzenia,
balet do libretta P. Bikonta wg O. Sachsa (1998), The HeartPiece -
Double Opera, opera kameralna wg H. Müllera (z Johnem Kingiem;
1999), Z głębokości wołam do Ciebie, Panie… (psalmy) na chór
mie-szany i dźwięki elektroniczne (2000), El maale rahamim na chór
i orkies-trę symfoniczną (2001), Spiegelverkehrte Reise, śpiewogra
do libretta
P. Bikonta (2001), Pieśni Norwidowe na sopran i fortepian (2001),
Trio na dowolne instrumenty melodyczne (2001), Dotykać (węża od
środka), instalacja (2003), Live from cnn na puzon, głos,
syntezator i taśmę (2003), Cyrk przyjechał! na sopran, flet,
wiolonczelę, fortepian, fortepian preparowany i tancerkę (2003),
Trio V2R na klarnet, skrzypce, fortepian
i dźwięki elektroniczne (2003), Męka Pańska według Św.
Mateusza (2004), Pamiętnik z Powstania Warszaw-skiego (2004),
…w przeciwną stronę…, muzyka elektroniczna (2004),
Koncert na klawesyn i orkiestrę (2004), Sonaty da camera nr 12-14
(2004-05), Vagante na solistów, orkiestrę i taśmę (2005).
Filmy nieme z muzyką na żywo (zespołu Pociąg Towarowy): Schatten,
reż. Arthur Robison, 1923/1994, Orlaks Hände, reż. Robert Wiene,
1924/1996, Faust, reż. Friedrich Wilhelm Murnau, 1926/1999, Aelita,
reż. Jakow Protazanow, 1924/2000, Eden, reż. Andrzej Czeczot,
2001.
Vagante
Włoski przymiotnik "vagante" oznacza "wędrujący",
"wałęsający się", "błąkający się" i
oddaje charakter i sens tej przestrzennej kompozycji,
w której soliści i orkiestra są ustawieni wokół słuchaczy, głośniki
nad ich głowami tworzą gigantyczną elipsę, zaś najistotniejszym
tematem utworu jest wędrowanie dźwięku - pomiędzy głośnikami,
od solisty do solisty, od jednej do drugiej grupy instrumentów. Dźwięki
wędrują po trajektoriach przypominających czasami symetryczne
formy mandali, których rysunki wynikają z przecinania się różnego
kształtu linii łączących 12 punktów równomiernie
rozmieszczonych na okręgu jak godziny na tarczy zegara. Tej wędrówce
przyporządkowana jest większość pozo-stałych parametrów
muzycznych, takich jak wysokości dźwięków, rejestry, czas
trwania, rytmy, artykulacja - o nich w wielu miejscach partytury
decydują zresztą algorytmy oparte na wyborach losowych. Te
pro-babilistyczne decyzje zależą jednak od skomponowanej w pełni
partytury ruchu dźwięków w przestrzeni. Instrumenty solowe to
klarnet + klarnet basowy, skrzypce, perkusja (głównie marimba)
oraz fortepian - wchodzą one w skład warszawsko-gdańskiego zespołu
Kwartludium. Utwór powstał dla tego zespołu, jak również dla
Polskiej Orkiestry Radiowej oraz dyrygenta Daniela Gazona. W
realizacji partii elektroni-cznej, odtwarzanej z wielokanałowej taśmy,
pomagał mi Jacek Partyka. Towarzysząca utworowi projekcja video
jest autorstwa Miłosza Łuczyń-skiego. Planowany czas trwania
utworu - około 18 minut.
Krzysztof Knittel
|
