|
Edison Denisow
(1929-1996)
urodził się w Tomsku i na tamtejszym Uniwersytecie ukończył
studia matematyczne w 1951 r. (specjalizacja: analiza funkcjonalna).
W latach 1951-59 studiował kompozycję w Konserwatorium Moskiewskim
pod kierunkiem W. Szebalina. Naukę kompozycji kontynuował na
studiach podyplomowych na tej samej uczelni. W 1960 r. został wykładowcą
Konserwatorium Moskiewskiego, prowadząc początkowo zajęcia z
teorii muzyki i instrumentacji, a dopiero od 1992 z kompozycji.
W latach 60. Edison Denisow stał się jednym z liderów rosyjskiej
awangardy. Pracował intensywnie w zakresie gatunków muzyki
kameralnej, prowadził wiele badań teoretycznych, będąc jednym
z pierwszych autorów w muzykologii rosyjskiej, piszących o
nowoczesnych zasadach kompozycji. W 1964 r. wydarzeniem stało się
wykonanie jego kantaty kameralnej Słońce Inków w Leningradzie.
Utwór ten bardzo szybko przyniósł mu uznanie za granicą (we
Francji, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Polsce i in.
krajach).
Począwszy od lat 70. kompozytor skupił swą uwagę na wielkich
formach instrumentalnych, a najważniejszymi punktami w jego
karierze stały się premiery baletu Confession w Tallinie (1984),
Requiem w Hamburgu (1980) oraz opery L'écume des jours wg Borisa
Viana (1986)
i I Symfonii (1987) w Paryżu. Wiele jego utworów miało wykonania
na Warszawskich Jesieniach przed 1989 r. i później.
Edison Denisow regularnie brał udział w pracach jury znanych międzynarodowych
konkursów kompozytorskich we Włoszech, Polsce, Szwajcarii,
Wielkiej Brytanii, Belgii, Francji, Niemczech i in. krajach; kierował
kursami mistrzowskimi w Lucernie.
W latach 1990-91 pracował w studiach ircam w Paryżu, czego
rezultatem jest utwór elektroakustyczny Sur la nappe d'un étang
glacé. Od 1990 r. przewodniczył Rosyjskiemu Towarzystwu Muzyki Współczesnej.
Zmarł w Paryżu, gdzie mieszkał od 1994 r.
Ważniejsze utwory (od 1985): 3 obrazy Paula Klee na altówkę, obój,
róg, wibrafon, fortepian i kontrabas (1985), Koncert altówkowy
(1986), Quatre filles, opera kameralna wg P. Picassa (1986), Koncert
obojowy (1986), Kwartet smyczkowy (1987), Kwintet klarnetowy (1987),
dwie symfonie (1987, 1996), Dzwony we mgle na orkiestrę (1988), Au
plus haut de cieux na głos
i orkiestrę kameralną, do sł. G. Bataille'a (1986), Gwiazda Bożego
Narodzenia na głos, flet, altówkę i orkiestrę smyczkową do sł.
B. Pasternaka (1989), Koncert na gitarę i orkiestrę (1991), 4
utwory na kwartet smyczkowy (1991), Sur la nappe d'un étang glacé...
na 9 instrumentów i taśmę (1991), Punkty i linie na 2 fortepiany
na 8 rąk (1991), Koncert na flet, wibrafon i klawesyn (1993),
Postludio in memoriam W. Lutosławski na orkiestrę kameralną
(1994), II Symfonia kameralna (1994).
The Woman and Birds
Utwór został napisany z okazji 10. rocznicy festiwalu Dresdner
Tage der zeitgenössischen Musik. Przeznaczony jest na kwartet
instrumentów dętych drewnianych oraz kwartet smyczkowy i
fortepian. Oba kwartety są interpretowane jako dwie niezależne
warstwy dźwiękowe, a fortepian sprawia wrażenie swobodnej
improwizacji solisty
i jego dialogu z kwartetami.
Kompozycja ma podtytuł - Hommage ą Joan Miró. Joan Miró i Paul
Klee byli ulubionymi malarzami Denisowa.
W swoim życiu Denisow wielokrotnie i w różnych wersjach powracał
do tematu kobiety i ptaka (Woman and Birds, Woman surrounded by
Flying Birds, Woman and Bird in the Night, Woman and Bird in the
Barcelona Park, etc.). Ten utwór nie ma programu, jednakże jego główne
idee zainspirowało malarstwo. Kolor jest tu reprezentowany albo
przez warstwy brzmieniowe, albo "punkty". W połączeniu z
grafiką muzyczną, jest zawsze nośnikiem głównych informacji
muzycznych. Nie ma tu bezpośrednich aluzji do malarstwa Joana Miró,
jest to po prostu muzyczna analogia obrazu. Przestrzeń muzyczna w
utworze jest bardzo szczególna, a tytułowy ptak - daleki od
interpretacji znanych
z utworów Messiaena.
|
