|
|
ur. 1947 w Warszawie. Studiował reżyserię muzyczną
oraz kompozycję u Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza
Kotońskiego w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Od 1973
r. współpracuje ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie.
Brał udział w Wakacyjnych Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie (1974,
1976). W 1978 r. pracował w The Center for the Creative and Performing
Arts w Buffalo.Współzałożyciel grup twórczych: kew (1973–76),
Cytula Tyfun da Bamba Orkiester (1981), Niezależne Studio Muzyki
Elektroakustycznej (1982–84), Light from Poland (1985–87),
Pociąg Towarowy (od 1986), Studio ch&k (od 1989), European
Improvisation Orchestra (od 1996), grupa ch&k&k (od 1999). Oprócz
kompozycji instrumentalnych tworzy muzykę elektroakustyczną i komputerową,
instalacje dźwiękowe, uprawia performance, gra w zespołach muzyki
improwizowanej. Jako kompozytor i wykonawca swoich utworów brał udział
w wielu koncertach
i festiwalach nowej muzyki w większości krajów europejskich,
w Azji, Ameryce Północnej i Południowej. Miał koncerty monograficzne
m.in. w Barcelonie, Budapeszcie, Krakowie, Kromierzyżu, Moskwie, Sao
Paulo, Warszawie. Prowadził wykłady na temat nowej muzyki m.in. w
Alicante, Barcelonie, Bostonie, Budapeszcie, Filadelfii, Monachium,
Pradze.
Jako dziennikarz współpracował z ?Tygodnikiem Literackim”, z
telewizyjnym ?Pegazem” i z Redakcją Muzyki Poważnej tvp. W 1985 r.
otrzymał nagrodę muzyczną ?Solidarności” za kwartet smyczkowy poświęcony
księdzu Jerzemu Popiełuszce. W 1998 r. został nagrodzony przez
nowojorską Foundation for Contemporary Performance Arts.
W latach 1989–92 wiceprezes Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej,
1995–98 dyrektor Festiwalu ?Warszawska Jesień”,
1999–2003 prezes Związku Kompozytorów Polskich. W czerwcu 2003 r.
został członkiem Rady Nadzorczej tvp, otrzymał również nagrodę zkp.
Od 2001 r. wykłada w Akademii Muzycznej w Łodzi.
Ważniejsze utwory (od 1980): Głos kobiecy, balet wg
poezji
R. Wojaczka (1980), Trzy etiudy na fortepian (1980), Pięć utworów na
wiolonczelę i fortepian (1980), Norcet 1-2 na taśmę (1980), 29 Pięciolinii
na orkiestrę kameralną (1981), Światło, monolog dla aktorki (1981),
Niebo gwiaździste na zespół perkusyjny (1982), Człowiek-orkiestra I na
dowolne instrumenty i taśmę (1982), Nora na instrument klawiszowy lub
harfę (1983), Cztery preludia na fortepian (1983), To co jest na pięć
dowolnych instrumentów i fortepian (1983), Czarna Woda, Biała Woda,
Stary Strumień na dowolne instrumenty i taśmę (1983), Kwartet smyczkowy
z udziałem taśmy i perkusji (1984–85), Utwory w starym stylu na taśmę
(1985), Lapis na taśmę (1985), Trzy kasety dla trzech wykonawców
(1986), Pilot automatyczny na taśmę (z M. Chołoniewskim; 1986), Poko na
taśmę (1986), Nibiru na orkiestrę smyczkową i klawesyn (1987), Trzy
pieśni bez słów na sopran i taśmę (1987), Walka Brata Jana na flet,
puzon, gitarę, skrzypce i perkusję (1987), Coś z życia na głos,
fortepian i taśmę (1988), Histoire I na taśmę (1988), Histoire II na
klarnet, fortepian, syntezator i taśmę (1989), Jingle-Jangle na głosy i
syntezatory (1989), Człowiek-orkiestra II na syntezatory, komputery
i obiekty (1989), Granice niczego na syntezatory i komputer (1990),
Histoire III na klawesyn i taśmę (1990), niskie dźwięki na różne
instrumenty i taśmę (1979–1991), człowiek-natura, 16
komputerowych grafik muzycznych (1991), Homage to Charles Ives na 8
instrumentów (1992), 14 wariacji Piotra Bikonta i Krzysztofa Knittla na
temat 14 wariacji Edwina Morana na temat 14 słów Johna Cage’a na głosy
i instrumenty (1992), instant reactions na instrumenty i syntezator
(1992), Negev na instrumenty perkusyjne i syntezator (1992), Szatan w
Goraju, balet wg I. B. Singera (1993), Between na fortepian i taśmę
(1993), Nogi, instalacja (Warszawa, 1993), Przejście, instalacja (Wrocław,
1994), Rzeźba radiowa, instalacja (Wrocław 1994), Der Erwählte, balet
do libretta M. Wortmana wg
Th. Manna (1995), Raum der Begegnung, instalacja (Trebnitz –
Brandenburg, 1995), Pamięci Barbary Zbrożyny na syntezator (1997),
Surface en rotation na taśmę (1997), Przebudzenia, balet do libretta
P. Bikonta wg O. Sachsa (1998), The HeartPiece – Double Opera, opera
kameralna wg H. Müllera (z Johnem Kingiem; 1999), Sonaty da camera
nr 1–11 na instrumenty, głos, syntezator i taśmę
(1994–2000), El maale rahamim na chór i orkiestrę symfoniczną
(2001), Spiegelverkehrte Reise, śpiewogra do libretta P. Bikonta (2001),
Pieśni Norwidowe na sopran
i fortepian (2001), Trio na dowolne instrumenty (2001), Live from cnn na
puzon, głos, syntezator i taśmę (2003), Trio v2r na klarnet, skrzypce,
fortepian i dźwięki elektroniczne (2003), Dotykać (węża od środka),
instalacja (Warszawa, 2003).
Filmy nieme z muzyką na żywo (zespołu Pociąg Towarowy): Schatten, reż.
Arthur Robison, 1923, Orlaks Hande, reż. Robert Wiene, 1924, Faust, reż.
Friedrich Wilhelm Murnau, 1926, Aelita, reż. Jakow Protazanow, 1924,
Eden, reż. Andrzej Czeczot, 2001.
Trio v2r (Grand River Trio) skomponowałem na zamówienie
The Verdehr Trio i Michigan State University. Jest to 3-częściowa
kompozycja, trwająca około 19 minut. Powstała w przeważającej części
z materiałów skomponowanych w 2002 r., ale są w niej też zawarte pomysły
i frazy muzyczne pochodzące z końca lat 70-tych, które zanotowałem po
powrocie z dłuższego pobytu w Stanach Zjednoczonych.
Utwór jest dedykowany Elsie Ludewig-Verdehr, Walterowi Verdehr
i Silvii Roederer.
p.s. Gdybym chciał pokusić się o próbę opisu utworu, to
przypuszczalnie zrobiłbym to tak: estetyka przeszłości, atonalne
struktury zderzające się z gęstwiną współbrzmień granych ad libitum,
opartych na prostych skalach i quasi-tonalnych centrach. Konstrukcja
stopniowo rozwijana (a raczej redukowana): od mas dźwiękowych wynikłych
z wędrowania poprzez barwy różnych skal i rejestrów, zagęszczanych i
rozrzedzanych ?chmur” w części pierwszej, przez wirtuozowskie,
solowe fragmenty części środkowej, aż do układu kilku gęsto
zabudowanych i kontrastujących przestrzeni dźwiękowych kończących utwór...
Hm, próba uchwycenia konstrukcji muzycznej w słowach zawsze natrafia na
jakieś bariery, wynikłe z używania pojęć i znaków wywodzących się
z dwóch różnych obszarów rzeczywistości: semantycznego języka i
asemantycznej konstrukcji dźwiękowej; taką niemożność odnalezienia
drogi w opisie muzyki można by niestety przyrównać do Kafkowskiej
uporczywej próby sforsowania drzwi, do których brakuje klucza...
Krzysztof Knittel
|
