|
|
ur. 1952, studiowała w Akademii im. Sibeliusa w
Helsinkach
u Paavo Heininena, następnie w Musikhochschule we Fryburgu
u Briana Ferneyhougha i Klausa Hubera (dyplom w 1983). Uczęszczała też
na kursy muzyki komputerowej w paryskim ircam. Od 1982 r. mieszka i
pracuje w Paryżu, ale jej praca kompozytorska finansowana jest przez rząd
fiński w postaci pensji artystycznej. Otrzymała kilka nagród, w tym
Kranichsteiner Musikpreis podczas kursów nowej muzyki w Darmstadcie w
1986 r., Prix Italia w 1988 r. (za Stilleben), Ars Electronica Preis w
1989 r. (za Stilleben oraz Io).
Ważniejsze utwory: Vers le blanc na taśmę (1982),
Verblendungen na orkiestrę i taśmę (1982–84), Lichtbogen na zespół
kameralny i elektronikę (1985–86), Jardin Secret I na taśmę
(1984), Jardin Secret II na klawesyn
i taśmę (1984–86), Io na zespół, taśmę i elektronikę
(1986–87), Nymphea (Jardin Secret III) na kwartet smyczkowy i
elektronikę (1987), Stilleben, utwór radiowy (1987–88), Grammaire
des rźves na sopran, alt i zespół kameralny (1988), Du Cristal na
orkiestrę (1989–90), ...ą la fumée na flet, wiolonczelę, live
electronics i orkiestrę symfoniczną (1990), Maa, balet multimedialny
(1991), Amers na wiolonczelę, zespół i elektronikę (1992), NoaNoa na
flet solo i elektronikę (1992), Solar na zespół i dwa keyboardy (1993),
Caliban’s Dream na baryton, gitarę, mandolinę, harfę i kontrabas
(1993), Trois rivi?res na kwartet perkusyjny i elektronikę (1994),
Nocturne (pamięci W. Lutosławskiego) na skrzypce solo (1994), Six
Japanese Gardens na perkusję i elektronikę (1995), Graal ThéČtre,
koncert skrzypcowy (1995; wersja na skrzypce solo i orkiestrę kameralną,
1997), Chateau de l’Čme, cykl pieśni z orkiestrą (1996), Lonh na
sopran i elektronikę (1996), Spins and Spells na wiolonczelę solo
(1996), New Gates na flet, harfę
i altówkę (1996), Pilvimusiikkia, muzyka elektroniczna (1997), Mirrors
na flet i wiolonczelę (1997), Miranda’s Lament na sopran, klarnet,
harfę, skrzypce i kontrabas (1997), Neiges na osiem wiolonczel (1998),
Forty Heartbeats na orkiestrę (1998), Cendres na flet altowy, wiolonczelę
i fortepian (1998), Oltra mar (Across the Sea), ?siedem preludiów na nowe
tysiąclecie”, na chór mieszany i orkiestrę (1998–1999), Du
cristal na flet altowy, wiolonczelę, syntezator oraz orkiestrę
symfoniczną (1990), Maa, muzyka baletowa na flet, klawesyn, perkusję,
harfę, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i live electronics (1991), Unien
kieliopista (From the Grammar of Dreams), muzyka sceniczna na dwa soprany,
flet, altówkę, wiolonczelę i harfę (1986–2000), L’Amour de
loin (Life from Afar), opera
w 5 aktach do libretta Amina Maaloufa wg La vida breve Jaufré Rudela
(1999–2000), Song for Betty (2001; aranżacja ostatniej części
L’Amour de loin), Cinq reflets de l’Amour de loin na sopran,
baryton i orkiestrę (2001), Orion na orkiestrę (2002).
Cendres jest kompozycją napisaną na zamówienie Essen i wykonaną w tym
mieście po raz pierwszy 30 września 1998 r. w interpretacji Tria Wolpe w
składzie: Lesley Olson (flet altowy), Scott Roller (wiolonczela) i
Susanne Achilles (fortepian).
Materiał wyjściowy do Cendres zaczerpnęłam z koncertu podwójnego na
flet altowy, wiolonczelę i orkiestrę ...ą la fumée. Tłumaczy to także
pochodzenie tytułu kompozycji: ?cendres” oznacza bowiem ?popiół”.
W procesie komponowania Cendres najważniejsza była interpretacja różnych
idei muzycznych, umiejscowionych w partiach trzech instrumentów, każdy o
wysoce odrębnej specyfice i jedynym w swoim rodzaju charakterze i barwie.
W miarę jak instrumenty te zaczynały ściśle współpracować
(regulacja wysokości dźwięku, rytmu, dynamiki, artykulacji, barwy
brzmienia etc.), nieuchronnie rodziło się napięcie. Z drugiej strony
dla celów wyrazowych należało zachować odrębną idiomatykę każdego
z nich.
Pomiędzy tymi dwiema skrajnościami otworzyła się nieograniczona liczba
możliwości, mniej lub bardziej homogenicznych sytuacji muzycznych. Świadomość
owej różnorodności była nitką, na której balansowałam podczas pracy
nad utworem.
Cendres dedykowałam muzykom Tria Wolpe.
Kaija Saariaho
|
