|
|
ur. 1905 w La Spezia, zm. 1988 w Rzymie. W dużym stopniu był samoukiem,
pobierał też lekcje kompozycji u Giacinta Sallustria
w Rzymie, Egona Köhlera w Genewie i Waltera Kleina w Wiedniu, który w
1936 r. wprowadził go w arkana muzyki i teorii drugiej szkoły wiedeńskiej.
Krótko potem Scelsi odbył podróż do Azji, która zaowocowała silnym
zainteresowaniem filozofią i religią Wschodu, co miało niemały wpływ
na jego muzykę. W swych artystycznych ideach i procedurach
kompozytorskich odrzucał zachodnie koncepcje komponowania, improwizacji,
interpretacji i wykonania. Scelsi nie traktował siebie jako kompozytora,
ale raczej jako medium czy naczynie, które transcendentalnie otrzymuje
muzykę podczas medytacji czy improwizowania na fortepianie, gitarze,
instrumentach perkusyjnych. Tego typu intuitywne czy przebiegające w
czasie rzeczywistym kompozycje były nagrywane i transkrybowane przez
asystentów Scelsiego począwszy od lat 40. Powstałe w ten sposób
partytury nie dopuszczały jednak dowolności wykonania czy improwizacji
dla wykonawców.
Dla Scelsiego dźwięk był kosmiczną energią o trzech wymiarach, z których
najbardziej oczywiste to rejestr i czas trwania. Trzeci wymiar,
głębokość, pozostaje trudny do określenia, jest czymś poza dwoma
pierwszymi i właśnie na jego poszukiwaniu skupiał się Scelsi, traktując
pojedyncze wysokości dźwięków jako punkty centralne poddawane
subtelnym modyfikacjom w zakresie intensywności brzmienia, timbre’u,
dynamiki i wysokości. Takie podejście doprowadziło go do mikrotonalności
i tworzenia muzyki przeznaczonej głównie na instrumenty dęte drewniane,
smyczki i głos (począwszy od lat 50.). Takie utwory, jak Tre pezzi na
puzon (1956), Quattro pezzi su una nota sola na orkiestrę kameralną
(1959) czy trzy ostatnie kwartety smyczkowe (1963–85) bazują na
pojedynczych nutach i ich mikrotonowych niuansach. Tego typu technikę
rozwijali później La Monte Young i Phill Niblock.
Przez długie lata Scelsi był w świecie nowej muzyki ignorowany jako
ekscentryk i outsider, zyskał uznanie dopiero w latach 80., stąd
nazywany jest często Charlesem Ivesem Włoch. Był również poetą, trzy
zbiory jego poezji zostały opublikowane po francusku w Paryżu,
w latach 1949, 1954 i 1962. Posiadał tytuł książęcy – Conte
Scelsi di Ayala Valva.
(wg noty Sabine Feisst)
Ważniejsze utwory: 5 kwartetów smyczkowych (1944,
1961, 1963, 1964, 1984), Suite n° 8 (Bot-ba) na fortepian (1952), Suite n°
9 (Ttai) na fortepian (1953), Suite n° 10 (Ka) na fortepian (1954), Pwyll
na flet (1954), Ixor na klarnet in B; także wersja na saksofon sopranowy
(1956), I presagi na instrumenty dęte blaszane i perkusję (1958), Kya na
klarnet i siedem instrumentów (1959), Quattro pezzi (su una nota sola)
dla 25 wykonawców (1959), Aiôn. Quatre épisodes d’une journée de
Brahma na orkiestrę (1961), Hurqualia. Un Royaume différent na orkiestrę
(1960), Riti: I funerali d’Achille na kwartet perkusyjny (1962),
Riti: I funerali d’Alessandro Magno na organy elektryczne,
kontrabas, tubę i perkusję (1962), Khoom na sopran i zespól (1962),
Hymnos na organy i dwie orkiestry (1963), Anahit. Poemat liryczny
dedykowany Venus na skrzypce solo i 18 instrumentów (1965), Anagamin na
11 instrumentów smyczkowych (1965), Ko-Lho na flet i klarnet in B (1966),
Uaxuctum. La Légende de la cité de Maya na siedem perkusji, chór i
orkiestrę (1966), Ohoi. Le Principes créatifs na 16 instrumentów
smyczkowych (1966), Natura renovatur na 11 instrumentów smyczkowych
(1967), Ko-Tha. Trois Danses de Shiva na gitarę traktowaną perkusyjnie
(1967), tkrdg na sześć głosów męskich, gitarę amplifikowaną i
trzech perkusistów (1968), Konx-om-pax. Trzy aspekty dźwięku na chór
mieszany i 75 muzyków (1968), Okanagon na harfę, tam-tam i kontrabas
(1968), Ogoludoglou na głos i perkusję (1969), Pranam I na kontralt, 12
instrumentów i taśmę (1972), Sauh I et II (Liturgia) na dwa głosy żeńskie
unisono lub jeden głos
i taśmę (1973), Arc-en-ciel na dwoje skrzypiec (1973), Pranam II na 9
instrumentów (1973), Pfhat na chór, organy i 54 muzyków (1974), Dharana
na wiolonczelę i kontrabas (1975), Kshara na dwa kontrabasy (1975),
Maknongan na bas lub instrument basowy (1976).
Pwyll to imię druida. Muzyka naturalnie przemawia sama
za siebie; Pwyll być może nasuwa również obraz kapłana, który o
zachodzie słońca wzywa anioła.
Giacinto Scelsi
Quays jest muzycznym uzupełnieniem Pwyll. Może być
wykonany na flecie lub flecie altowym. Powstał w 1953 r. i został później
zadedykowany Carin Levine.
|
